Próba oderwania dziecka od ekranu lub nakłonienia go, by zajął się czymś innym, często kończy się nieprzyjemnie, a czasami nawet wybuchowo. Istnieje wiele powodów, dla których młodzi ludzie uzależniają się od gier wideo oraz innych form mediów cyfrowych.

Dopamina - klucz do zrozumienia uzależnienia

Russell Poldrack, profesor psychologii na Uniwersytecie Stanforda, komentuje, że dopamina działa jak neuroprzekaźnik "daj więcej", co sprawia, że nasze mózgi pragną nieustannie więcej. Kiedy doświadczamy skoków dopaminowych, nasza chęć do zdobywania nowych bodźców rośnie. Dopamina nie tylko pobudza pragnienie zdobycia czegoś (na przykład atrakcyjnej osoby, ciastka czy modnego obuwia), ale również dodaje energii i skupienia, umożliwiając dążenie do osiągnięcia celów.

Świat gier doskonale wykorzystuje tę reakcję. W 2022 roku globalne przychody z branży gier wideo osiągnęły oszałamiające 184,4 miliarda dolarów. Firmy z tej branży nie tylko inwestują ogromne sumy w rozwój, ale także stosują zaawansowane techniki angażowania uwagi graczy. Dlatego tak ważne jest, aby regulacje chroniły młodych ludzi przed nadmiernym wpływem tych technologii.

Skrzywienie w stronę nowości

Nasze mózgi przejawiają tendencję do tzw. skrzywienia w stronę nowości, co oznacza, że są zaprogramowane do poświęcania uwagi wszystkiemu, co nowe w otoczeniu. Gry komputerowe, które ciągle zmieniają się i dostosowują, przyciągają tę uwagę. W przeciwieństwie do innych zajęć, które mają naturalne zakończenie, wiele współczesnych gier oferuje nieograniczone możliwości, co tylko potęguje uzależnienie. Dzieci często wyrażają swoje pragnienie grania w dramatyczny sposób: "Nie mogę przestać grać, mamo, bo umrę!".

Głód dopaminowy

Chociaż badania nie dostarczają jednoznacznych dowodów na to, że gry wideo zwiększają agresję w długofalowej perspektywie, istnieją sytuacje, w których młody ludzie mogą reagować na wyzwania związane z graniem w sposób agresywny, szczególnie jeśli zostaną przymuszeni do odłączenia się od ekranu. Przejście od aktywności tak wciągającej do bardziej monotonnego życia może być trudne, a zrozumienie reakcji naszego mózgu może pomóc w znalezieniu skutecznych strategii radzenia sobie z tymi zmianami.

Spadek poziomu dopaminy

Aktywność przed ekranem karmi mózg dziecka poczuciem nagrody utajonym w dopaminie. Gdy dziecko zostaje nagle odłączone od gry, może doświadczyć krótkotrwałego "głodu" - potrzeby mózgu do przystosowania się do braku stymulacji. W tym czasie następuje gwałtowny spadek poziomu dopaminy, co sprawia, że dziecko może odczuwać frustrację oraz silną potrzebę powrotu do gry.

Walcz lub uciekaj

Niektóre gry, zwłaszcza te o tematyce survivalowej, aktywują w mózgu reakcje związane ze stresem, co może prowadzić do stanu "walcz lub uciekaj". W tym momencie mózg jest zalewany hormonami stresu, co przyspiesza tętno i zwiększa czujność, ale jednocześnie potęguje frustrację. Dzieci w takim stanie mogą mieć trudność z zakończeniem gry i powrotem do rzeczywistości.

Ze względu na silny wpływ mediów cyfrowych na młode umysły, konieczne jest, aby rodzice, nauczyciele oraz społeczeństwo uczyli młodych ludzi, jak odnaleźć równowagę między światem gier a rzeczywistością. Edukacja w tym zakresie może pomóc dzieciom lepiej radzić sobie z uzależnieniami i ograniczać negatywne skutki długotrwałego narażenia na bodźce z gier.

Nowe podejście do zdrowia psychicznego

Warto zaznaczyć, że w dzisiejszym świecie zdrowie psychiczne stało się równie ważne, jak zdrowie fizyczne. W związku z rosnącym zainteresowaniem problemem uzależnień od gier, coraz więcej inicjatyw i programów powstaje, aby wspierać młodzież w radzeniu sobie z cyfrowymi wyzwaniami. Dodatkowo, istnieją organizacje oferujące pomoc psychologiczną i programy edukacyjne, które uczą, jak zdrowo korzystać z technologii i unikać pułapek uzależnienia. Pamiętajmy, że odpowiednia edukacja oraz rozmowy na temat emocji i trudności mogą znacząco wpłynąć na kształtowanie zdrowych nawyków u dzieci, a także w przyszłości na ich zdolność do radzenia sobie z wyzwaniami życia codziennego.