Finanse

Niewygodna prawda o systemie emerytalnym w Polsce – czy konieczne są radykalne zmiany?

2025-03-23

Autor: Anna

Ekspert o systemie emerytalnym w Polsce

Ekspert w dziedzinie systemu emerytalnego, dr Wojciech Nagel, nie ma wątpliwości – obecny system emerytalny w Polsce stoi przed poważnymi wyzwaniami, które wymagają natychmiastowych działań. Przypomina on, że zmiany, które miały miejsce w 2012 roku podczas reformy OFE, doprowadziły do utraty blisko połowy aktywów przez uczestników, a żadna z tych oszczędności nie trafiła do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS). Wprowadzone wtedy Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) nie przywróciły zaufania obywateli, co skutkuje niską partycypacją w nowych programach, takich jak Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK), w których uczestniczy zaledwie 3,7 mln osób.

Długo publiczny

Jednym z krytycznych problemów, na które zwraca uwagę dr Nagel, jest sposób finansowania emerytur, które w coraz większym stopniu obciążają dług publiczny. Z jego obliczeń wynika, że obecny wskaźnik wydolności systemu emerytalnego wynosi tylko 82%, co oznacza, że 18% emerytur finansowane jest z budżetu państwa, a więc z pieniędzy, które będą musiały zapłacić przyszłe pokolenia.

Demografia: alarmujące prognozy

Sytuację pogarsza również zmieniająca się demografia. W 1960 roku Polska miała blisko 28,5 mln mieszkańców, podczas gdy w Turcji tylko 27,5 mln. Dzisiaj w Polsce mieszka około 37,5 mln osób, a w Turcji już 82,5 mln. Doprowadzi to do dalszego zmniejszenia liczby osób pracujących na jednego emeryta, co w dłuższej perspektywie może pogłębić problemy systemu. Co gorsza, według prognoz Głównego Urzęd Statystycznego, liczba ludności w Polsce może się skurczyć do niespełna 19,5 miliona do 2100 roku.

Czas na zmiany?

Dr Nagel podkreśla, że kluczowe jest uproszczenie obecnego systemu oszczędzania na emeryturę. Sugestie obejmują połączenie różnych form oszczędzania takich jak IKE, IKZE, PPK i PPE oraz ujednolicenie zasad opodatkowania. W przypadku PPK ekspert sugeruje zwiększenie udziału współfinansowania przez rząd, co jest praktykowane w wielu krajach zachodnich.

Wiek emerytalny – niewygodna prawda

Jednym z najważniejszych postulatów dr Nagela jest podniesienie wieku emerytalnego. W krajach takich jak Belgia czy Australia wynosi on 67 lat, a wkrótce ma wzrosnąć do 70 lat. W przeciwieństwie do tego, w Polsce wiek emerytalny został obniżony w 2017 roku do 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet. Zmiana ta budzi wiele kontrowersji w obliczu starzejącego się społeczeństwa oraz rosnących kosztów systemu.

Polska w obliczu europejskich trendów

W Europie wiele krajów planuje stopniowe podnoszenie wieku emerytalnego. Czechy, Dania, Niemcy i Wielka Brytania – to tylko niektóre z państw, które wprowadziły lub planują wprowadzenie reform w tym zakresie. Tylko Polska pozostaje na opóźnionej pozycji.

Ekspert wskazuje, że polityka krótkoterminowa i wybory co cztery lata nie sprzyjają długofalowym reformom, które są niezbędne dla przyszłości emerytur w Polsce. Zmiany te mogą być niepopularne, ale w dłuższej perspektywie są nieuniknione.

Podsumowując, Polska stoi przed dylematem, czy zaryzykować niepopularne decyzje teraz, czy czekać na jeszcze trudniejsze czasy w przyszłości. Walka o przyszłość systemu emerytalnego wymagaza zaangażowania i rzetelnych działań, aby zapewnić godną starość obywatelom naszego kraju.