W czerwcu 2023 roku NASK, Narodowy Instytut Łączności, zatrudnił profesora Michała Oszmańca, który miał zająć się obliczeniami kwantowymi. To uznany w Polsce teoretyk, którego badania były źródłem uznania na międzynarodowych konferencjach. Jego zadaniem było stworzenie zakładu zajmującego się obliczeniami i komunikacją kwantową. Niestety, zaledwie rok później, zespół został rozwiązany przez radę naukową instytutu. Powodem miało być „porządkowanie sytuacji po poprzednikach”.

Naukowcy mieli jednak inne zdanie na ten temat. Dr Marcin Kotowski, który pracował dla NASK przez osiem miesięcy, stwierdził: „Cały naukowy potencjał poszedł do śmieci”. Pierwotna wizja dotycząca nauki na NASK była obiecująca, a prof. Michał Karpowicz, ówczesny wicedyrektor, przyciągał naukowców zwłaszcza możliwością pracy niezależnie od biurokratycznych uwarunkowań grantowych. Jego propozycje przyciągnęły uwagę wielu ekspertów, którzy decydowali się na współpracę.

Niestety, wizja wkrótce zaczęła blednąć. Mimo przyjęcia dr. Kotowskiego, zaczęły znikać obiecane fundusze na konferencje i zaproszenia zagranicznych gości. Zmiany w zarządzie NASK przyniosły nowe wyzwania, a nowy dyrektor, powołany 28 grudnia 2023 roku, zmienił kurs instytutu, co także miało wpływ na przyszłość zakładu.

Również sytuacja finansowa NASK była alarmująca – na koniec 2023 roku instytut zanotował stratę w wysokości 6 milionów złotych. Nowe władze wskazywały na wcześniejsze przekazanie znaczących sum na fundusze zewnętrzne jako jeden z powodów finansowych problemów.

Prof. Oszmaniec oraz jego zespół stracili obiecane fundusze, co doprowadziło do zakończenia współpracy. Instytut utrzymał jedynie dwa granty, które były kłopotliwe w przenoszeniu, co z kolei doprowadziło do niepokoju wśród współpracowników. Jak zauważał dyrektor Nielek, NASK zainwestuje w bardziej praktyczne badania, jednak wielu naukowców argumentuje, że opcje podstawowe są również kluczowe dla przyszłości nauki.

NASK nie jest jedyną instytucją, która doświadczyła takich zmian. W Instytucie IDEAS NCBR miało miejsce zatrzymanie projektów po tym, jak czołowy badacz etyki AI zgodził się przenieść do Polski, jednak ministerstwo zablokowało nowe zatrudnienia ponad pół roku temu. Takie zawirowania pokazują, jak istotne jest stabilne i przejrzyste zarządzanie w instytucjach naukowych, aby nie trwonić potencjału, który każdy nowy zespół przynosi na stół.

Naukowcy wyrażają rozczarowanie brakiem przejrzystości decyzji i zapewniają, że zespół prof. Oszmańca przyczynił się do rozwoju projektów w fizyce kwantowej, co powinno być podkreślane, a nie ignorowane.