Po niedawnym spotkaniu z przedstawicielami radykalnych środowisk prawniczych, minister sprawiedliwości Adam Bodnar zaproponował podział sędziów nominowanych po 2018 roku na trzy grupy, wprowadzając instytucję "czynnego żalu" dla jednej z nich.

Ci sędziowie, którzy uznają swoje wcześniejsze decyzje za błąd, mogliby dobrowolnie powrócić do swojego poprzedniego sądu. W zamian za wyrażenie żalu, mogą brać udział w nowych konkursach na sędziów i funkcjonować według nowych zasad. Bodnar zauważył, że początkowo uznają ich za rozgrzeszonych.

Stowarzyszenia Iustitia i Themis nie zamierzają czekać na zmiany w legislacji i wystosowały publiczny apel do sędziów powołanych po 2018 roku. W liście otwartym wzywają do samodzielnego złożenia wniosków o powrót na wcześniej zajmowane stanowiska, argumentując, że taka rezygnacja pozwoli na podjęcie działań naprawczych bez potrzeby czekania na zmiany prawne.

Waldemar Żurek, wiceprzewodniczący stowarzyszenia Themis, porównał tę sytuację do aktyu spowiedzi, mówiąc o potrzebie autentyczności w chęci poprawy. Zachęcił wszystkich sędziów do przyłączenia się do reformy, podkreślając, że winy zostaną im odpuszczone zarówno prawnie, jak i moralnie.

Jednak wypowiedzi Żurka wzbudziły wiele kontrowersji. Dagmara Pawęczyk-Woicka, przewodnicząca Krajowej Rady Sądownictwa, skomentowała jego słowa, wyrażając zdumienie, że ktoś mógłby mówić o rozgrzeszeniu w kontekście sędziów.

Inny znany sędzia, Zbigniew Kapiński, odniósł się do instytucji "czynnego żalu", porównując ją do metod znanych z czasów komunistycznych, które miały na celu złamanie ludzi. W jego opinii, sędziowie, którzy zgodzą się na takie warunki, tracą swoją niezależność i godność.

Cała sytuacja budzi poważne pytania o przyszłość polskiego sądownictwa i niezawisłość sędziów. Czy rzeczywiście możliwe jest zbudowanie zaufania do wymiaru sprawiedliwości w Polsce poprzez takie propozycje? Czy sędziowie, powracając na swoje stanowiska, będą w stanie działać w sposób niezawisły? To pytania, które będą wymagały odpowiedzi w nadchodzących miesiącach.