NASA'nın yenilikçi teleskobu SPHEREx, evrendeki suyun kökenlerinden galaksilerin uzaklıklarına kadar birçok sırrı gün yüzüne çıkarmayı hedefliyor. ASPHEREx, insan gözünün göremediği kızılötesi ışığı algılayarak, gökyüzünü defalarca taramaya ve 100.000'den fazla yıldız ve galaksiyi tespit etmeye hazırlanıyor.

SPHEREx, 11 Mart'ta uzaya fırlatıldıktan sonra ilk gözlem moduna geçti. Elde edilen ilk görüntüler, teleskobun sistemlerinin sorunsuz çalıştığını ortaya koyarken, gözlemlenen her parlak nokta bir yıldız veya galaksiye ait ışık kaynağını temsil ediyor.

Teleskobun her gözlemi, altı dedektörden alınan altı farklı görüntü içeriyor ve bu görüntüler, teleskobun geniş görüş açısını ortaya koyarak, ayın çapından yaklaşık 20 kat daha büyük bir alanı kapsıyor. SPHEREx’in rutin gözlemleri Nisan ayı sonlarında başlayacak ve her gün ortalama 600 poz yakalayıp veri toplayacak.

Neden Kızılötesi Işık?

SPHEREx, kızılötesi ışığı algılayarak, insan gözünün göremediği verileri görselleştiriyor. Her bir kızılötesi dalga boyuna farklı bir renk atayarak, altı dedektörü ile 17 farklı dalga boyu bandını yakalayabiliyor. Bu sayede, galaksilerin uzaktaki kimyasal bileşimlerine dair daha fazla bilgi elde edilebiliyor, bu da bilim insanlarının evrenin doğumuna ilişkin ilk saniyeleri incelemesine olanak tanıyor.

Ayırt Edici Detektorler

Teleskobun dedektörleri, gözleme yönelik yaklaşık eksi 210 santigrat dereceye kadar soğutularak, kızılötesi ışığın daha net algılanması sağlanıyor. SPHEREx, Hubble ve James Webb gibi diğer teleskoplardan farklı olarak, daha geniş bir alanı tarayarak verimliliğini artırıyor. Bu geniş gözlem alanı, detaylı gözlemlerle birleştirildiğinde evrenin kapsamlı bir haritasının çıkarılabilmesine imkan tanıyacak.

İlk Gözlemler ve Büyük Keşif Umutları

Bilim insanları, SPHEREx’in iki yıl sürecek görev süresi boyunca gökyüzünü dört kez tam olarak tarayacağını belirtiyor. Proje Müdir Yardımcısı Beth Fabinsky, "Bu görev hazırlıklarının zirve noktası. Beklediğimiz büyük an. Ve gerçekten... Vay canına!" dedi.

Teleskobun sağladığı gözlem yetenekleri ile, evrenin kökeninden Samanyolu'ndaki su kaynaklarına kadar birçok bilinmeyene ışık tutulması hedefleniyor. SPHEREx, galaksiler hakkında daha fazla bilgi edinmeyi ve evrenin yaşını anlamayı sağlayacak bir keşif aracı olarak öne çıkıyor.