Son yıllarda artan enflasyon, İstanbul'da ev sahibi olmayı giderek zorlaştırarak, sabit gelirlilerin alım gücünü ciddi şekilde etkilemiş durumda. Özellikle memurlar, emekliler ve asgari ücretliler için ev fiyatlarındaki artış ve kredi faizlerindeki yükseliş, konut sahibi olma hayalini neredeyse imkansız hale getiriyor.

TÜİK'in “Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri” verilerine göre, 2010-2023 yılları arasında ev sahipliği oranında bir azalma yaşandığı gözlemleniyor. Ayrıca, memurlar için sağlanan lojman imkânlarının da azalması, kiralık konut fiyatlarının artmasına neden oluyor. Bu durum, özellikle sabit gelirle geçinen ailelerin daha da zor durumda kalmasına sebep oluyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) Konut Birim Fiyatları (KBF) verileri aracılığıyla yapılan hesaplamalar, İstanbul’da memur, emekli veya asgari ücretli olarak ev satın almak isteyenlerin koşullarındaki değişimi ortaya koyuyor.

Ev Fiyatları

Verilere göre, 2010 yılının ilk çeyreğinde İstanbul'da konut birim fiyatı metrekare başına 1.573 TL iken, 2024 yılına gelindiğinde bu rakam 49.000 TL'ye kadar yükseliyor. Böylelikle, ortalama 120 metrekarelik bir evin fiyatı 2010 yılında 188.760 TL iken, 2024 yılına geldiğimizde bu fiyat 5.880.000 TL'ye ulaşmış durumda. Yani, fiyatlar 14 yılda yüzde 3.000’in üzerinde bir artış göstermiş.

Dolar Bazında Değişim

Döviz kurlarındaki dalgalanma da ev fiyatlarını etkiliyor. 2010 yılına kadar 1,51 TL olan Dolar/TL kuru, 2024 yılında 32,36 TL seviyesine ulaşmış durumda. 2010 yılında 125.000 dolar olan bir evin fiyatı, 2024 yılında 181.705 dolara çıkmış. Dolar bazında artış, yüzde 45 gibi daha mütevazı bir seviyede kalsa da, TL’nin değer kaybı endişe verici bir durum olarak karşımıza çıkıyor.

Memurun Ev Alma Süresi

2010 yılındaki en düşük memur maaşı 1.254 TL gibi bir rakamdaydı, bu da 188.760 TL'lik bir evi satın almak için 150,5 ay çalışılması gerektiği anlamına geliyordu. 2024'te ise, 5.880.000 TL değerindeki evi almak için en düşük maaşı alan bir memur, 39.177 TL ile 150 ay boyunca çalışmak zorunda kalıyor.

Emeklilerin Durumu

2010 yılında en düşük emekli maaşı 683 TL iken, bu rakamla 188.760 TL’lik bir ev 276 ayda satın alınabiliyordu. 2024’de en düşük emekli maaşı 12.500 TL’ye yükselmesine rağmen, 5.880.000 TL’lik bir ev almak için 470 ay çalışmak gerekiyor. Yani emekliler, yaklaşık 194 ay daha fazla çalışmak zorunda kalıyor.

Asgari Ücretle Ev Sahibi Olma

Asgari ücretin 2010’da 729 TL olduğu dönemde, İstanbul’da bir ev satın almak için asgari ücretlilerin 259 ay çalışması gerekiyordu. 2024’de asgari ücret 17.002 TL’ye çıktığında, 346 ay çalışarak ev sahibi olabiliyorlar.

Kredili Ev Alımında Zorluklar

Konut kredisi faiz oranlarının durumu da evi alabilme olasılığını etkiliyor. 2010 yılında ortalama yüzde 0,99 olan konut kredisi faizi ile 2.156 TL'lik bir taksit ödemek gerekiyordu. 2024'te bu rakamlar ise memur maaşının 1,7 katı, emekli maaşının 3 katı ve asgari ücretin ise 2,95 katı kadar yüksek seviyelere ulaşmış durumda.

Sonuç olarak, İstanbul’da ev sahibi olmanın şartları son 14 yılda büyük oranda değişti. Alım gücündeki düşüş ve artan konut fiyatları, özellikle sabit gelirli vatandaşlar için önemli sorunlara neden oluyor. Bu durumu göz önünde bulundurarak, ekonomik istikrarın sağlanması ve konut politikalarının geliştirilmesi büyük önem arz ediyor. Ev almak artık bir hayal olmaktan çıkıp, bir rüya haline geldi!