Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılı için hazırladığı dolaylı AR-GE teşviklerini açıkladı. 2022 yılında AR-GE faaliyetlerine yönelik vergi teşviki 26 milyar 169 milyon lira iken, geçtiğimiz yıl bu rakam %126,7 artışla 59 milyar 332 milyon liraya ulaştı. Bu artış, Türkiye'nin teknoloji ve inovasyona verdiği önemi bir kez daha gözler önüne serdi.

Teşviklerden yararlanan girişimlerin büyük bir kısmı, 34 milyar 810 milyon lira ile en fazla kurumlar vergisi desteğinden faydalandı. Bunu sırasıyla 23 milyar 661 milyon lira ile gelir vergisi stopaj teşviki, 815 milyon lira ile gelir vergisi desteği ve 46 milyon lira ile katma değer vergisi (KDV) desteği izledi.

Beyan edilen AR-GE harcamalarına göre sağlanan dolaylı teşviklerin %60,1'i kurumlar vergisi, gelir vergisi ve KDV'den, %39,9'u ise gelir vergisi stopaj desteklerinden geldi. 2009 yılında dolaylı AR-GE teşviklerinin mali ve mali olmayan şirketlerin AR-GE harcaması içindeki payı %13,3 iken, bu oran geçen yıl %24,1'e yükseldi. 2009'da 3,2 milyar lira olan AR-GE harcamaları, geçen yıl 246 milyar liraya ulaştı!

2023 yılında dolaylı AR-GE teşviklerinden yararlanan girişim sayısı 9 bin 30 oldu. Bu girişimlerin ana faaliyet alanlarına göre incelendiğinde ise ilk üç sırayı bilgi ve iletişim (4 bin 575), imalat sanayi (2 bin 148) ve mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler (1.291) aldı.

İmalat sanayi en yüksek destek tutarına sahip

Girişimler, dolaylı AR-GE teşviklerinden yararlanmak amacıyla 146 milyar 558 milyon liralık harcama beyanında bulundu. Bu harcamaların %49,5'ini imalat sanayi oluştururken, %37,9’u bilgi ve iletişim, %4,2’si ise toptan ve perakende ticaret sektörüne ait. İmalat sanayi ile ilgili girişimlerde beyan edilen 72 milyar 516 milyon liranın %33,1’i motorlu kara taşıtları ve yarı treyler imalatından, %26,2’si bilgisayarlar ve elektronik ürünlerin imalatından, %14,2’si ise elektrikli ekipman imalatından geldi.

Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ) dolaylı AR-GE teşviklerinin %36,1’inden yararlandı. KOBİ'lerin dolaylı AR-GE teşviklerinden yararlanma oranı dikkat çekici. Girişimlerin sayısına göre KOBİ'ler, 9 bin 30 teşvik alan girişimin %88’ini oluşturuyor. Ayrıca, KOBİ'lere sağlanan 21 milyar 409 milyon lira olan dolaylı AR-GE teşvik miktarının %51'inin orta ölçekli firmalara, %37,2'sinin küçük ölçekli firmalara ve %11,7'sinin ise mikro ölçekli firmalara verildiği belirlendi.

Tüm bu rakamlar, Türkiye'nin AR-GE yatırımlarına olan yaklaşımının giderek güçlendiğini gösteriyor. Bu gelişmeler, yerli girişimlerin uluslararası pazarda daha rekabetçi olmasını sağlamakta ve ülkenin ekonomik büyümesine katkı sunmaktadır. Dikkat çeken bir başka nokta ise, KOBİ'lerin yeni teşviklerden daha fazla faydalanmasının, ülke genelindeki istihdama da olumlu etkiler yapmasıdır. İş dünyası, AR-GE teşviklerinin uzun vadede sürdürülebilir bir büyüme için kritikal bir fırsat sunduğunu unutmamalı.