Son dönemde ABD'deki bilim camiasında yaşananlar endişe verici boyutlara ulaştı. Özellikle Donald Trump yönetiminin iktidara gelmesinden bu yana Amerikan bilimine yönelik tasfiyeler, akademik hibelerin kesilmesi ve birçok projede duraklamalar dikkat çekiyor. ABD'deki bilimsel araştırmalarda yapılan kısıtlamalar, tıbbi araştırmalar, hava tahminleri gibi birçok alanda derin etkilere yol açtı.

Bu durum, üniversitelerin doktora öğrencisi alımlarını azaltmalarına, iş alımlarını durdurmalarına ve bazı kabul tekliflerini iptal etmelerine sebep oldu. 12,500'den fazla ABD vatandaşı ve 7,400 yabancı akademisyenin Fulbright araştırma bursları da kısa süre önce askıya alındı. Öte yandan, ABD'ye gelen yabancı akademisyenler, giriş izni almadıkları gibi gözaltına alındılar.

Trump yönetiminin üniversitelerden çektiği fonlar endişeleri artırdı. Columbia Üniversitesi 400 milyon dolardan, Johns Hopkins Üniversitesi ise 800 milyon dolardan oldu. Bu durum, üniversitelerin yüzlerce çalışanını işten çıkarmasıyla sonuçlandı.

Filistin eylemlerinin etkisi de büyük. Mahmud Halil isimli bir öğrenci hakkında yaşanan hukuki sorunlar, yurt dışındaki öğrenciler üzerinde caydırıcı bir etki yaratma potansiyeline sahip.

Bütün bu gelişmelere karşı Avrupa Birliği hükümetleri ve kurumları bu durumu fırsata çevirme çabası içinde. 7 Mart'ta Fransa'daki Aix-Marseille Üniversitesi, 'Safe Place for Science' adlı bir program başlatarak, iklim, sağlık ve astrofizik alanlarında çalışan 15 Amerikalı bilim insanını kampüslerinde ağırlamaya karar verdi. Bu program, üç yıllık bir süre için 15 milyon euro destekle hayata geçirilecek.

Bunun yanı sıra, programın ilk 24 saati içerisinde gelen başvurular büyük bir talep gördü; 60'ı aşkın başvuru alındı. Aix-Marseille Üniversitesi, bilimsel iltica imkanlarını genişletmeyi, ulusal ve Avrupa düzeyinde farklı araştırmacıların karşılanması ve yeniden yerleştirilmesi için çeşitli üniversiteler ve Fransız hükümeti ile işbirliği yapmayı planlıyor.

ABD’deki gelişmeler bilim dünyasında büyük bir kaygı yaratırken, Fransa ve diğer Avrupa ülkelerinin bu akademik sığınma programları ile durumu avantaja çevirme çabaları dikkat çekiyor. Bilim insanlarının karşı karşıya olduğu bu zorlu ortamda, Fransa'nın sağlayacağı destekler, beyin göçünü daha da hızlandırabilir. Gelecekte, bu tür girişimlerin arttığını görebiliriz.