Parkinson hastalığı, günümüzde hızla yayılan ve erken teşhisi en zor nörolojik hastalıklardan biri olarak biliniyor. Genellikle nöronların büyük bir kısmı kaybolduktan sonra teşhis edilebiliyor ve bu durum tedavi sürecini zorlaştırıyor. Ancak, bazı olağanüstü gözlemler ve yenilikçi yaklaşımlar bu durumu değiştirme potansiyeli taşıyor. İşte bunlardan biri, Joy Milne'nin hikayesi.

Dundee'de yaşayan Joy Milne, küçük yaştan itibaren sahip olduğu keskin koku alma yeteneği ile dikkat çekti. Ailesiyle çıktığı yolculuklarda, koku izleri onun çevresindeki dünyayı anlamasının en temel yolu oldu. Zamanla, bu yetenek onu tıbbi bir koku kütüphanesi oluşturmaya yönlendirdi; hastaların kokularındaki değişimleri takip etmeye başladı.

2015 yılında eşi Les'in Parkinson hastalığı nedeniyle yaşamını yitirmesi, Milne için bir dönüm noktası oldu. Les’in hastalığını teşhis etmeden 17 yıl önce, Milne, kocasının Parkinson hastalığının kokusunu tespit etti. Bu olay, ona 'misk' terimini kullanmayı öğretti ancak devrim niteliğinde bir buluş olarak hastalığın kendine özgü bir koku spektrumu olduğunu da vurguladı.

Joy Milne, Edinburgh'da katıldığı bir konferansta, Parkinson hastalığının teşhisi için neden koku kullanılmadığını sorarak dikkatleri üzerine çekti. Bu soru, biyologlar arasında merak uyandırdı çünkü Milne, 10 yıl kadar önce kocasının hastalığındaki koku değişimini algılamıştı. Milne, Parkinson hastalığını tespit edebilen ilk kişi olarak bilim dünyasına önemli katkılarda bulundu.

Milne, 75 yaşında, hastalığın izlerini sürmeye devam ederken, doktorlar için de umut ışığı olmaya başladı. Elinde bulunan ve farklı ülkelerden gelen giyilmiş tişörtleri kullanarak, bu hastalığın kokusunu algılamak için çalışmalara devam ediyor. Geçtiğimiz haftalarda, etik nedenlerle gönderilen tişörtleri kabul etmediğini belirtse de, Milne’nin koku alma yeteneği giderek daha fazla ön plana çıkıyor.

Milne’nin yaptığı çalışmalar sayesinde, Parkinson hastalığının erken teşhisine yönelik araştırmalar hız kazandı. Manchester Üniversitesi'nden kimyager Profesör Perdita Barran ile birlikte gerçekleştirdikleri araştırmalar, Parkinson hastalığının koku ile tespit edilmesine dair önemli bulgular ortaya koydu. 2013 yılında yapılan bir pilot çalışma, Milne’nin Parkinson hastalarına ait giyilmiş tişörtleri koklayarak hastalığın belirtilerini tespit etmesine odaklandı, ve başarılı sonuçlar aldı.

Parkinson hastalığı, dünyanın en hızlı yayılan nörolojik rahatsızlıkları arasında yer alıyor. Ancak hastalığın teşhisi genellikle nöronların kaybı ile ilişkilendirildiğinden, çoğu zaman geç teşhis ediliyor. Milne’nin katkıları, hastalığın erken aşamalarında teşhis edilmesini sağlamakta ve tedavi süreçlerini dönüştürme potansiyeline sahip.

Yalnızca Parkinson ile sınırlı kalmayan bu araştırmalar, koku ile tespit edilebilen diğer hastalıkları da kapsayacak şekilde genişletiliyor. Milne ve Barran, Medical Detection Dogs adlı kuruluş ile işbirliği yaparak, köpeklerin hastalıkların kokusunu nasıl algıladığını anlamaya yönelik çalışmalar yapıyor.

2050 yılına kadar dünya genelinde Parkinson hastalığına yakalanan kişi sayısının 25.2 milyona ulaşması bekleniyor. Bu nedenle, bu tür yenilikçi yaklaşımların önemi her geçen gün artıyor.