Dünyada bir ilk: Yerli üretim yapay zeka ile MS teşhisi
2025-01-02
Yazar: Hatice
Türk Nöroloji Derneği ve 19 Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Murat Terzi önderliğindeki ekip, Silikon Vadisi'ndeki Türk girişimciler ve mühendislerle birlikte geliştirdikleri yapay zeka yazılımları ile MS (Multipl Skleroz), Alzheimer, Parkinson ve ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) gibi nörolojik hastalıkların teşhisini ve erken dönem tedavilerini sağlamak için çığır açan çalışmalar yürütüyor. Kendi hastalarının klinik verilerini kullanarak geliştirilen bu yapay zeka, MS teşhisinde %95, Parkinson tanısında ise %90 doğruluk payı sunarak önemli bir devrim yaratıyor.
Lancet Neurology dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, nörolojik rahatsızlıklar dünya çapında 3,4 milyar insanı etkileyerek sağlık sorunları ve sakatlıkların başlıca nedeni haline geldi. Prof. Dr. Terzi, "Bu hastalıkların teşhis, tedavi ve yönetim süreci giderek daha fazla önem kazanıyor. Son 10 yılda hayatımıza giren yapay zeka, nörolojik hastalıkların yönetiminde de önemli bir rol oynamaya başladı. Türkiye olarak bu alanda en öndeyiz" dedi.
Yapay zeka sistemlerinin eğitim süreçlerinde, tüm nörolojik hastalıkların bulgularının makinelere tanıtıldığını belirten Prof. Dr. Terzi, "Yapay zekayı geliştirirken MRI bulguları, hastaların ses verileri, yürüyüş, duruş ve konuşma videolarının analizlerinden faydalanıyoruz. Yani yapay zekayı, doktor edindiği bilgilerle eğitiyor. Bu kadar geniş kapsamlı bir çalışma dünyada yok. Amacımız, geliştirdiğimiz yapay zekayı yeni EEG ve MR cihazlarına entegre ederek teşhis koyabilen cihazlar üretmek" diye ekledi.
Geliştirilen mobil uygulama ile hastalara dijital ortamda testler ve egzersiz videoları gönderiliyor; böylece hastaların tedavisi hastaneye gelmeden gerçekleştirilebiliyor.
19 Mayıs Üniversitesi'nin Bilişim ve Teknoloji Yüksekokulu mühendisleri, Türk Nöroloji Derneği Yapay Zeka ve Dijital Teknoloji Çalışma Grubu ile birlikte yaptığı çalışmalar doğrultusunda uluslararası düzeyde önemli bir iş birliğine gidiyor. Prof. Dr. Terzi, "Silikon Vadisi'nde faaliyet gösteren, Türk kuruculara sahip öncü bir yapay zeka teknolojileri şirketi ile ortak çalışma yapıyoruz. Projelerimizi TÜBİTAK ve TÜSEB de destekliyor" dedi.
Yerli üretim olan ve tamamen Türk mühendisler tarafından tasarlanan uzaktan EEG cihazı, dünya genelinde bir ilk olma özelliği taşıyor. Cihazın kullanımı için gereken süre ise giderek kısalıyor.
Ayrıca yapay zekanın yeni teşhis aşamasında da başarılı sonuçlar verdiğini belirten Prof. Dr. Terzi, "Geliştirdiğimiz yazılım ile beyin damar tıkanıklığı ve MS gibi durumları makineye öğretmiştik. Hastanın MRI'ını sisteme yüklediğimizde, makine %95 doğruluk payı ile bunun damar tıkanıklığı mı yoksa MS mi olduğunu tespit edebiliyor. Ayrıca hastanın yürüyüş şekillerine dayalı olarak MS, Parkinson ya da beyin damar hastalığının mevcut olup olmadığını %90 doğrulukla belirleyebiliyor. Hastalığın evrelemesini de gerçekleştirebiliyor" diye açıkladı.
Prof. Dr. Terzi, ayrıca hastalarla belirli kelimeleri konuşarak beyinlerindeki etkilenen bölgeleri algılayabilen bir sistem geliştirdiklerini de belirtti. Bu sistem, hastaların seslerinden %90 doğrulukla hangi bölgelerinin etkilendiğini analiz edebiliyor.