Suriye'de Esad rejiminin çöküşü, Rusya'nın jeopolitik stratejisinde büyük bir darbe etkisi yarattı. Bir zamanlar istikrarın garantörü olarak görülen Moskova'nın imajı, ciddiyetle zedelendi ve bölgedeki hesapların altüst olmasına neden oldu. Bu durum, Rusya'nın Orta Doğu ve ötesindeki etkisini azaltırken, bölgedeki dinamiklerin ve küresel aktörlerin değişen önceliklerini de gözler önüne serdi.

Katar Üniversitesi'nin Körfez Çalışmaları Merkezi'nden Doç. Nikolay Kozhanov, Esad rejiminin devrilmesinin Rusya üzerindeki etkilerini detaylandıran bir analizde bulundu. Bu analizde, Moskova'nın karşılaştığı zorluklar ve fırsatlar dikkat çekiyor.

Esad rejiminin çökmesi, Rusya'nın bu bölgedeki itibarını ciddi şekilde sarstı. Moskova, 2015 yılında Suriye'ye müdahale ettikten sonra, 'Rusya'nın istikrarın garantörü' olduğu imajını güçlendirmeye çalıştı. Ancak Esad'ın düşmesi, potansiyel müttefiklerin Rusya'nın garantörlüğüne olan güvenini sorgulamalarına yol açtı. 'Kimseyi yarı yolda bırakmıyoruz' söylemi de artık etkisini yitirdi.

Rusya'nın Suriye'ye yaptığı yatırımlar, Esad rejiminin çökmesiyle birlikte kayboldu. Milyonlarca dolarlık krediler ve askeri destek, hiçbir getirisi olmadan boşa gitti. Bunun yanı sıra, Rus askerlerinin ve Wagner grubunun paralı askerlerinin hayatları, kayıplar arasında en kıymetlisi oldu. Ancak Putin, sayısız fedakarlığın sormasına engel olabilecek başka zaafiyetler buldu, bu da Ukrayna operasyonunun odak noktası haline gelmesine yardımcı oldu.

Rusya'nın Suriye'deki askeri varlığı, uzun süredir Moskova'nın doğu politikalarının sembolüydü. Ancak Esad'ın düşmesi, bu sembolik gücü de zayıflattı. Bazı Rus uzmanlar, kayıpların ABD ya da başka güçler ile ilişkilendirilmediğini, daha çok bölgesel aktörlerin (Türkiye, İran gibi) hamlelerinin etkili olduğunu ileri sürdü.

Moskova'nın Afrika'daki hedefleri ise belirsizliğe düştü. Hmeymim hava üssü, Rusya'nın küresel lojistik operasyonları için önemliydi, ancak mevcut durum, tedarik hatlarının yeniden yapılandırılmasını zorunlu kılıyor. Bu ise önemli bir mali ve zaman kaybı demek.

Rusya'nın yaşadığı kayıplar, yalnızca askeri ve maddi olarak sınırlı kalmadı. Aynı zamanda Moskova'nın bölgede sürdürülebilir bir strateji geliştirmesi gerekecek. Suriye'deki siyasi durum, uluslararası alanda, özellikle Ukrayna'daki çatışmalar bağlamında kritik bir rol oynayacak. Kremlin'in Esad sonrası dönemde izleyeceği strateji, 'bekle ve gör' yaklaşımını benimsemek olabilir. 2024 yılında, Suriye'nin iç dinamikleri ve Rusya'nın bölgedeki varlığı üzerine birçok değişiklik gözlemlenebilir.

Son olarak, bölgedeki dengeler Rusya'nın Orta Doğu'daki konumunu sorgulatacak önemli bir aşamaya ulaşmış durumda. Rusya için bu durum, hem bir meydan okuma hem de yeniden yapılandırma sürecine işaret ediyor. Esad rejiminin çökmesi, Moskova'nın kaybettiği prestijenin yanı sıra, Suriye'deki müttefiklerinin de gelecekteki tutumlarını sorgulamalarına yol açabilir. Bu durum, uluslararası ilişkilerde Rusya'nın etki alanını daha da sorgulanan hale getirebilir.