Ülke

Gelir Dağılımı İstatistikleri: Eşitsizlik Daha Da Arttı, Toplam Gelirin Yarısı Yüzde 20'lik Kesimde!

2024-10-10

Yazar: Elif

Son yapılan araştırmalara göre, Türkiye'de en yüksek düzeyde hanehalkı kullanabilir gelirine sahip olan yüzde 20'lik kesimin toplam gelirden aldığı pay, bir önceki yıla göre 0,7 puan artarak yüzde 48,7'ye ulaşmışken, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik kısmın aldığı pay ise 0,1 puan artışla yüzde 6,1 olarak belirlendi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ilişkin "Gelir Dağılımı İstatistikleri" bültenini yeniden yayımladı. Bu bültenin düzenlenmesinin sebebi, hane halkı gelirinin bileşeni olan izafi kiranın eksik hesaplanması ile gelir dağılımı ve yoksulluk oranlarına ilişkin göstergelerdeki sapmalar olarak duyuruldu.

Gini katsayısı olarak bilinen gelir dağılımı eşitsizliği ölçütü, bir önceki yıla göre 0,005 puan artış göstererek 0,420 olarak tahmin edildi. Sosyal transferler hariç Gini katsayısı 0,488, emekli ve dul yetim maaşı dahil diğer sosyal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,431 seviyesinde hesaplandı.

Toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 20'sinin elde ettiği payın en düşük gelir elde eden yüzde 20'sinin elde ettiği paya oranı (P80/P20) 7,9 olarak aynı seviyede kalırken, gelirden en fazla pay alan yüzde 10'unun elde ettiği gelir ile en az pay alan yüzde 10'un elde ettiği gelir arasındaki oran (P90/P10) ise 14,2'den 13,8'e düştü.

YILLIK ORTALAMA HANEHALKI KULLANILABİLİR GELİRİ 181 BİN 200 TL OLDU

2023 yılı anket sonuçlarına göre, Türkiye’de yıllık ortalama hanehalkı kullanabilir geliri yüzde 84,1 artarak 181 bin 200 TL’ye ulaşmış durumda. Yıllık ortalama hanehalkı kullanabilir fert geliri ise bir önceki yıla göre yüzde 85,3 artışla 48 bin 642 TL'den 90 bin 116 TL'ye çıktı.

Yıllık ortalama hanehalkı kullanabilir fert gelirinde en yüksek artış, tek kişilik hanehalklarında gözlendi; bu gelir geçen yıla göre 49 bin 415 TL artarak 111 bin 969 TL oldu. Çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının yıllık ortalama geliri ise 106 bin 700 TL olurken, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarında bu değer 92 bin 043 TL olarak belirlendi.

En düşük yıllık ortalama kullanabilir hanehalkı fert gelirine sahip hanehalkı tipi ise, en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalkları oldu ve bu grup 70 bin 115 TL ile en düşük gelire sahip.

TOPLAM GELİRDEN EN YÜKSEK PAYI YÜZDE 48,5 İLE MAAŞ VE ÜCRET GELİRİ ALDI

Toplam gelir içerisinde en yüksek payı, yüzde 48,5 ile maaş ve ücret gelirleri aldı. Bu oran, bir önceki yıla göre 2,3 puan artış göstermektedir. İkinci sırayı yüzde 22,1 ile müteşebbis gelirleri alırken, üçüncü sırada yüzde 17,6 ile sosyal transfer gelirleri yer aldı ki bu da 2,6 puanlık bir azalma gösterdi.

Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı yüzde 20,5, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı ise yüzde 88,4 olarak gerçekleşti.

Eğitim düzeyi arttıkça gelir de artmaktadır; yıllık ortalama esas iş gelirleri, yükseköğretim mezunlarında 157 bin 851 TL, lise mezunlarında 114 bin 374 TL, lise altı eğitimlilerde 89 bin 012 TL, bir okul bitirmeyenlerde 63 bin 425 TL ve okur-yazar olmayan fertlerde ise 45 bin 637 TL olarak hesaplanmıştır.

Bir önceki yıla göre yıllık ortalama esas iş gelirindeki en yüksek artış, yüzde 89,7 ile lise altı eğitimlilerde görülürken, en düşük artış ise yüzde 79,6 ile okur-yazar olmayan fertlerde oldu.

ESAS GELİRLERDE EN DÜŞÜK YILLIK ORTALAMA GELİR TARIM SEKTÖRÜNDE