ABD merkezli genetik ve biyoteknoloji şirketi 23andMe, iflas başvurusunda bulunarak büyük bir krizin kapılarını araladı. Bu durum, şirketin yüzlerce müşterisinin genetik verilerinin nerede tutulacağı ve ne olacağı konusunda kaygılara yol açtı. Federal kurumlar, şirketle birlikte bu verilerin geleceği hakkında soruşturmaya başladı.

Şirket, Missouri Doğu Bölgesi İflas Mahkemesi'ne yaptığı başvuru ile iflas sürecini resmen başlatmış oldu. İflas söylentileri, geçtiğimiz hafta itibarıyla hız kazanmış ve müşteriler arasında büyük bir belirsizlik yaratmıştı. 23andMe, bireylerin genetik miraslarına dair bilgi edinmelerine yardımcı olan bir platform olarak 2006'dan beri faaliyet gösteriyordu.

Son yıllarda genetik testlere olan ilgi artış göstermiş, birçok insan kendi kökenleri hakkında daha fazla bilgi edinmek amacıyla bu tür testlere yöneldi. 23andMe, kullanıcılarına DNA testi yaparak etnik kökenlerini ve genetik geçmişlerini öğrenme imkanı sunuyordu. Kullanıcılar, şirketin sunduğu DNA test kitlerini sipariş ederek tükürük örneklerini laboratuvara gönderiyor ve sonuçlarını online platformda zafer köyü smartphones aracılığıyla alabiliyorlardı.

Ancak, bu durumu daha da karmaşık hale getiren birçok etken mevcut. 23andMe, kullanıcılarının genetik verilerini koruma konusunda çeşitli güvenlik önlemleri alma vaadinde bulunsa da, verilere nasıl erişildiği ve bu verilerin üçüncü şahıslarla paylaşımı konusunda birçok eleştiri söz konusu. Şirketin Roche ve GSK gibi ilaç firmaları ile gerçekleştirdiği veri paylaşımı, kullanıcılarının mahremiyetine yönelik endişeleri artırdı.

Ekim 2023'te, 23andMe'nin 6.9 milyon kullanıcısının verilerinin sızdırılması ile sonuçlanan büyük bir veri ihlali meydana geldi. Saldırganların, kullanıcıların hassas verilerine erişim sağladığı iddia edildi. Bu durum, şirketin itibarını olumsuz etkiledi ve sonuç olarak birçok müşteri genetik verilerini silme yoluna gitti.

Peki, iflas eden bir şirkete ait olması beklenen bu veriler ne olacak? 23andMe, şu an için müşterilerine verilerini silmeleri önerisinde bulunuyor. Kaliforniya başsavcılığı da kullanıcılara şirketin platformundaki verileri silmelerini ve örneklerinin imha edilmesini talep etmelerini öneren bir uyarı yayınladı.

Genetik verilerin kötü amaçlarla kullanılması diğer bir endişe kaynağı. Genetik Bilgi Ayrımcılığı Yasası (GINA) ABD'de genetik ayrımcılığı yasaklasa da, diğer ülkelerde böyle bir koruma bulunmuyor. Bu tür durumlar, özellikle sigorta ve işverenler tarafından ciddi sosyal ve hukuki sorunlara yol açabilir. Genetik testlerin sonuçlarına dayalı olarak bireylerin sigorta primlerinin yükseltilmesi veya işten çıkarılması gibi durumlar söz konusu olabilir.

Sonuç olarak, 23andMe'nin iflası yalnızca şirketin mevcut durumu için değil, aynı zamanda bireylerin genetik verilerinin geleceği açısından da kritik bir dönüm noktası olarak görülebilir. Uzmanlar, bu tür durumların artması halinde, genetik bilgilerin nasıl korunacağı ve müşterilere ait verilerin güvenliğinin nasıl sağlanacağı konusunda daha fazla düzenlemeye ihtiyaç olduğunu vurguluyor.