İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Dr. Ömer Yetemen ve Çin Halk Cumhuriyeti Bilimler Akademisi'nden oluşan araştırma ekibi, kurak alanlarda kurulan Güneş Enerji Santralleri'nin (GES) bitki örtüsü üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla iki yıl önce detaylı bir çalışma başlattı.

Araştırma kapsamında dünya genelinde kurulu olan 51,491 GES'in bitki örtüsü üzerindeki etkileri incelendi ve dikkat çekici bir sonuç elde edildi. Kurak alanlarda kurulan GES'lerin bitki örtüsünü %137 oranında artırdığı belirlendi.

Dr. Yetemen, artan enerji ihtiyacının tarım arazilerinde güneş enerji santrali kurulumuna olanak sağladığını ifade etti. Tarım arazilerinde, öncelikle mevcut bitki örtüsünün kaldırılması, ardından arazinin tesviye edilerek toprak sıkıştırılması ve son olarak güneş panellerinin yerleştirilmesi süreci hakkında bilgi verdi. Yetemen, “Bu işlemlerden sonra, alanda önceden bulunan bitki örtüsünün zamanla daha gür çıkması mümkün olabilir,” dedi.

Güneş panellerinin alt kısmında güneş radyasyonunun daha az olduğu ve toplanan yağmur suyunun toprağın nemini artırdığı bilgisini veren Yetemen, bu sayede panel altındaki bitki örtüsünün zenginleştiğini aktardı. Özellikle yarı kurak iklimlerde bu etkinin daha belirgin olduğunu belirtti. Yetemen, “Panellerin oluşturduğu mikroklimatik değişiklikler, hem mikrohabitatlar hem de toprak nemi ile hava sıcaklığını etkiliyor,” şeklinde konuştu.

Yetemen, kurak alanlarda kurulan GES'lerin bitki örtüsü üzerindeki etkilerini incelediklerini vurguladı: “Çalışma kapsamında dünya genelinde yaklaşık 50 bin güneş enerji santralinin bitki örtüsü üzerindeki etkilerini araştırdık.” Analizlerinde harmonik model kullandıklarını belirten Yetemen, “Bu model, uydu görüntülerinden elde edilen verileri kullanarak bitki örtüsünün yıllık doğal döngüsünü belirlememize olanak tanıyor. Böylelikle santral kurulmadan önceki doğal seyri belirleyip, santral kurulumunun ardından yaşanan değişiklikleri net bir şekilde ortaya koyabiliyoruz,” dedi.

Dr. Yetemen, Türkiye'de de benzer bir çalışmayı uygulayacaklarını ve bu çalışma için dört farklı bölge belirlediklerini açıkladı: “Konya, Gaziantep, Niğde ve Şanlıurfa'yı proje çalışma sahası olarak belirledik. Özellikle Konya’daki GES'ler Türkiye'nin en büyük güneş enerji alanlarını oluşturuyor. Bu bölgelerde yakında saha çalışmalarına başlayacağız.”

Yapılan araştırmanın gelecekte düzenli olarak sürdürüleceği ve bu verilerin tarım politikalarına katkı sağlayacağı bekleniyor. İzlenecek yollarla birlikte, kurak alanlarda sürdürülebilir tarım uygulamaları ve enerji üretimi arasında önemli bir denge sağlanması hedefleniyor.