California'deki Felaket: Bir Kimyasalın Kurbanları

1982 yazında, California'daki bir hastaneye yirmili yaşlarında yedi eroin kullanıcısı felçli ve konuşamaz halde yatırıldı. O gençler sağlıklıydı, ta ki kendi yaptıkları sentetik uyuşturucu, onları kendi bedenlerinde hapsedene kadar. Doktorlar, durumu hızla çözerek bu felaketin nedeninin MPTP adlı nörotoksik bir kirletici olduğunu açıkladı. Bu maddeden etkilenen, beynin hareketi kontrol eden substantia nigra adı verilen bölge büyük bir hasar aldı.

Parkinson Semptomları Aniden Ortaya Çıktı

Bu vakalar, nörologları derinden sarstı. Daha öncesinde Parkinson'un yavaş ilerleyen, yaşla bağlantılı ve kökeni belirsiz bir hastalık olduğu düşünülüyordu. Ancak burada tek bir kimyasal ile ani değişimlerin yaşandığına dair açık bir kanıt vardı. MPTP'nin, uzun yıllardır ABD ve Avrupa'da tarımlarda kullanılan yaygın bir yabancı ot ilacı olan paraquat ile kimyasal olarak benzer olması ise durumu daha da ciddileştirdi.

Tedavi ve Ne Yazık Ki Kalıcı Zararlar

Bazı hastalar ilaçlarla hareket kabiliyetlerini geri kazanmış olsa da, bu yedi hasta asla tam olarak iyileşemedi.

Bir Doktorun Yolculuğu: Bas Bloem'in Dönüşüm Hikayesi

O dönem genç Hollandalı doktor Bas Bloem için her şey değişecekti. 1989'da tıp fakültesinden mezun olduktan kısa süre sonra MPTP-Parkinson bağlantısını keşfeden nörolog William Langston ile çalışmak üzere ABD’ye gitti. Gördükleri, hastalıkların doğası hakkında tamamen yeni bir anlayış kazandırdı.

Parkinson: Kader Değil, Bir Neden Var

Bloem, bunu şöyle tanımlıyor: “Adeta bir şimşek çakması gibiydi. Tek bir kimyasal tüm hastalığı taklit edebiliyordu. Parkinson sadece bir talihsizlik değil, bir nedeni olabilirdi.”

Dünya Çapında Bir Sorun: Parkinson'un Yükselişi

58 yaşındaki Bloem, Nijmegen'deki Radboud Üniversitesi Tıp Merkezi’nde dünya çapında tanınan bir klinik ve araştırma ekibini yönetiyor. Her yıl yüzlerce hastayı tedavi ediyor ve erken teşhis ile önleme konularında öncü çalışmalar yürütüyor.

Parkinson Sadece Bir Şanssızlık Değil!

''Parkinson, insan eliyle yaratılmış bir hastalıktır. Ve trajik olan, bunu önlemeye bile çalışmıyor olmamızdır.'' diyor Bloem. Dikkate değer bir diğer nokta ise, Parkinson hastalığının ilk kez 1817'de James Parkinson tarafından tanımlandığıdır; o zamanlar yaşlı erkeklerde nadir görülen bir rahatsızlık olarak düşünülüyordu.

Çevresel Etkenler Öne Çıkıyor

Dünya genelinde son 20 yılda Parkinson hastalığı iki katına çıktı ve önümüzdeki 20 yılda bir kez daha iki katına çıkması beklenmekte. Bloem ve nöroloji camiası, yaş ve genetik faktörlerin bu artışı açıklamakta yetersiz olduğunu savunuyor. Bloem, Parkinson'un büyük ölçüde çevresel bir hastalık olduğunu belirtiyor. Aşırı hava kirliliği, sanayi atıkları ve özellikle pestisitlere uzun süreli maruz kalma bu durumu şekillendiren faktörler arasında.

Tarım Alanlarındaki Yükseliş

Bloem, kliniklerinden geçen hastaların çoğunun tarımcı olmadığını ancak çoğunun tarımın yoğun olduğu kırsal bölgelerde yaşadığını belirtiyor. Parkinson’un, yoğun tarım yapılan yerlerde daha sık ortaya çıkmasını zamanla fark etti.

Kısıtlamalar ve Davalar

Avrupa, bilimle desteklenen çeşitli yasal düzenlemeler gerçekleştirdi. MPTP ile benzer özelliğe sahip paraquat 2007 yılında yasaklandı, fakat birçok ülkede durumu hala ciddiyetini koruyor. Paraquat, Birleşik Krallık ve Çin'de üretilip, ABD ve Yeni Zelanda'daki tarlarda kullanılıyor.

Düşünceler ve Befikrik!

Syngenta, paraquat ile Parkinson arasında herhangi bir bağlantı olduğunu sürekli reddediyor. Fakat Bloem, bu kimyasalların yasaklanmasının bile yeterli olmadığını düşünüyor. 'Sadece yasakladığımız kimyasallar mı? Onlar bizim için büyük tehlikeler arz etmeye devam eden maddeler. Doğru soruları sormuyoruz!' diyor.