Türkiye'de son yıllarda kanser vakalarında kaydedilen artış endişe verici bir duruma işaret ediyor. 2022 yılında Türkiye'de toplam 240,013 yeni kanser vakası tespit edilmiştir. Bu vakalar arasında 129,672 kişi kansere yenik düşerek hayatını kaybetmiştir. Erkeklerde 132,476, kadınlarda ise 107,537 kanser vakası gözlemlenmiştir. Bu vakalar arasında en yaygın görülenler; akciğer, meme ve kolorektal kanserde yoğunlaşmaktadır.

Uzmanlar, bu artışın nedenlerine ve kanser riskini azaltmanın yollarına dair araştırmalarını hızlandırmış durumda. Özellikle kanser vakalarının yaklaşık %5-10’unun genetik faktörlerden kaynaklandığı bilinmektedir. Bu, bireylerin genlerinde zamanla meydana gelen değişikliklerin yanı sıra hatalı genlerin aileden miras alınmasıyla bağlantılıdır. Ailevi genetik yatkınlık kanser riskini artırabilir fakat kişinin mutlaka kansere yakalanacağı anlamına gelmez.

Kanserin oluşumunda çevresel etmenlerin de büyük rol oynadığı vurgulanmaktadır. Örneğin, sigara kullanımı, sağlıksız beslenme, kimyasal maddelere maruz kalma, çeşitli enfeksiyonlar ve genetik zayıflıklar kansere yol açan başlıca çevresel faktörler arasındadır. Ayrıca, yaş ilerledikçe, kansere yakalanma riski artmaktadır.

Genetik testler, bireylerin genlerinde bulunan hatalı genleri tespit edebilir, ancak kesin bir kanser gelişimi garantisi vermez. Örneğin, BRCA1 ve BRCA2 genleri, meme kanseri gelişimi ile bağlantılı olarak incelenmektedir. BRCA genlerine sahip kadınlar, daha yüksek meme kanseri riski taşımaktadır; ancak bu, her zaman kanser geliştirecekleri anlamına gelmez. İstatistikler, bu genlere sahip kadınların %70'inin 80 yaşına kadar meme kanserine yakalanma riski olduğunu göstermektedir.

Kanserle mücadelede erken teşhis ve düzenli tarama oldukça önemlidir. Sağlıklı yaşam tarzı benimsemek, dengeli beslenmek, fiziksel aktivitelere zaman ayırmak ve sigara ile alkol kullanımını azaltmak bireyleri kanser riskinden korumak için atılacak önemli adımlardır.

Ayrıca, genetik testlerin sonuçları ile birlikte, kişilerin yaşam tarzı değişiklikleri yapmaları önerilmektedir. Genetik yatkınlığın farkında olmak ve risk faktörlerine karşı önlem almak, bireylerin sağlıklarını korumada büyük rol oynar. Sonuç olarak, kanserin önlenmesi ve erken teşhis edilmesi için hem genetik faktörleri hem de çevresel etkileri göz önünde bulundurmak gerekmektedir.