2024 ON isimli asteroid, Dünya'nın yakınından geçerken görüntülendi (NASA/JPL-Caltech).

Geçtiğimiz hafta NASA'nın çektiği birkaç radar görüntüsü, kardan adam ya da fıstık şeklinde görünen büyük bir asteroidin aslında iki göktaşının birleşiminden oluştuğunu ortaya koydu. 2024 ON isimli ve bir stadyum boyutundaki bu büyük taş, Dünya'nın yaklaşık 1 milyon kilometre yakınından, yani Aya olan mesafenin yaklaşık 2,6 katı uzaklıktan güvenli bir şekilde geçti.

Hawaii'deki Mauna Loa'da bulunan Asteroid Karasal Çarpma Son Uyarı Sistemi (ATLAS), bu asteroidi ancak Temmuz ayında tespit edebildi. Bu asteroid, devasa boyutuyla (yaklaşık 300 metre eninde) Dünya'ya yakın cisimlerin yüzde 99'undan daha büyük. Araştırmacılar, fıstık şeklindeki bu göktaşının muhtemelen iki yuvarlak lobun bir araya gelmesinden oluştuğunu ve "temaslı ikili" olarak adlandırılan bir asteroid türü olduğunu belirtiyor; iki lobdan birinin diğerine göre yaklaşık yüzde 50 daha büyük olduğu ifade ediliyor.

Bu asteroidin, muhtemelen çağlar önce iki göktaşının birbiriyle çok yakınlaşması sonucunda yerçekimlerinin onları birleştirmesiyle oluştuğu tahmin ediliyor. Bilim insanları, Dünya'ya yakın asteroitlerden, 200 metreden daha büyük olanların en az yüzde 14'ünün bu tarz temaslı ikili yapıya sahip olduğunu bildiriyor.

Yeni görüntüler, asteroidin yaklaşık 350 metre uzunluğunda olduğunu ve yüzeyinde 3,6 metreyi geçen kayaların bulunduğunu ortaya koyuyor. Son gözlemlere göre, asteroidin neredeyse 6 saatte yaklaşık yüzde 90 oranında döndüğü görülüyor.

Dünya'nın yakınından geçerken herhangi bir tehdit oluşturmayan bu asteroid, "tehlikeli olabilecek cisim" olarak sınıflandırıldı. NASA, "tehlikeli olabilecek" terimini, Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesine 7,5 milyon kilometre yaklaşan tüm asteroitler için kullanıyor. Son radar görüntülerine dayanarak yapılan yeni ölçümler, araştırmacıların asteroidin Dünya'ya olan uzaklığını daha hassas bir şekilde belirlemelerine ve gelecekteki hareketleriyle ilgili belirsizlikleri azaltmalarına olanak sağladı.

Günümüzde, yaklaşık 25 bin tehlikeli asteroit keşfedildi. Bu asteroitlerden en az birinin, tamamen bir şehri yok etme potansiyeline sahip olduğu biliniyor. Ancak, mevcut hesaplamalar, önümüzdeki 100 yıl içinde bu asteroitlerin hiçbiri için Dünya'ya risk oluşturmayacağını gösteriyor. Ayrıca, bazı asteroitlerin gezegene yaklaştıklarında sadece günler veya haftalar öncesinde tespit edildikleri durumlar da yaşandı.

Dünya'ya doğru ilerleyen asteroitlerin atmosferimize girmeden yalnızca saatler önce fark edildiği vakalar mevcut. Hükümetler, bu tür tehlikeli olabilecek cisimleri saptamak ve Dünya'yı koruma yolları üzerinde çalışıyor. Avrupa Uzay Ajansı'nın Neomir gözlemevinin, 2030 yılında fırlatılması ve asteroidler için erken uyarı sistemi işlevi görmesi planlanıyor. Bu sistem, Dünya ile Güneş arasında dönecek ve olası tehditleri zamanında tespit edecek.