Markalardan AVM’lere Sert Mesaj: Şeffaf Olun!

Yener Karadeniz / İSTANBUL

Türkiye genelindeki 446 AVM'de temsilci markaların 65-70 oranında yer aldığı Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) üyeleri, alışveriş merkezleriyle kira, ortak giderler ve fesih hakları hakkında tartışmalara devam ediyor. Alışveriş Ekonomisi Zirvesi'nde AYD (Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği) Başkanı Nuri Şapkacı'nın “Hayır kurumu değiliz, istiyorlar ki anahtarı da verelim” sözlerinin ardından BMD Başkanı Sinan Öncel, ortak giderler ve kira bedelleriyle ilgili üye markaların %90'ının AVM'lerle %80-90 oranında sorun yaşadığını vurguladı. Öncel, "Siz önce şeffaf olun" diyerek çağrıda bulundu.

Yapılan son düzenlemeler kapsamında sadece bu yıl 45 AVM'ye kesilen 65 milyon TL’lik ceza, sorunların büyüklüğünü gözler önüne serdi. Öncel, bu cezaların ortak gider konusundaki yanlış uygulamaların bir yansıması olduğunu belirtti. "İddia ediyoruz ki bu, buzdağının görünen kısmı. Neden bu kadar ceza geldi? Önce bunu konuşsunlar. Bu durum ciddi bir yanlışı işaret ediyor" dedi.

Ortak gider ödemeleri konusunda da dikkat çeken Öncel, ödemelerin her ayın başında yapılmasına rağmen bir sonraki ay gerçekleştirildiğini, bu durumun AVM’lerin 30 gün boyunca milyonlarca liralık faiz geliri elde etmesine neden olduğunu belirtti. Öncel, "Sadece bu ayda ortak giderler için 2,1-2,8 milyar TL toplanıyor. Bu durum ciddi bir haksız kazanç yaratıyor" ifadelerini kullandı.

Ayrıca, ortak giderlerin toplanması ve dağıtılması konusundaki eksikliklerin yanı sıra AVM'lerin hala %80-90 oranında şeffaf olmadığını da vurguladı. Ticaret Bakanlığı’nın yeni düzenlemeleri, bu sorunları çözmeye yönelik adımlar atsa da, sıkıntılar devam ediyor.

Kira bedelleri konusunda da sıkıntılar yaşandığını belirten Öncel, AVM'lerin %99'unun hem sabit hem de ciro kirası aldığını dile getirdi. Ciro kirası uygulamasının adaletsizliğine dikkat çeken Öncel, "Ürün fiyatım arttıkça, AVM’nin ciro kirası da artıyor. Kira oranları, cirolar oranında %10 ile %30 arasında değişiyor. Bu da birçok marka için büyük bir yük oluşturuyor. Kira meselesi, artık bir 'memleket meselesi' haline geldi," dedi.

Döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve yüksek faiz oranları nedeniyle özellikle perakende sektöründe büyük bir dar boğaz yaşandığını ifade eden Öncel, "Perakende işletmeleri son yıllarda %40'lık bir artışla 446 milyar TL'lik kredi kullanıyor. Kaçınılmaz olarak takipteki krediler de yükseliyor ve bu durum birçok işletmeyi zor durumda bırakıyor" şeklinde konuştu.

Kiosk kiralamalarında da sıkıntılar olduğunu kaydeden Öncel, rayiç bedel tartışmalarına açıklık getirdi. Geçmişte mahkeme kararlarının yüksek kira artışlarıyla sonuçlandığını söyleyen Öncel, adil bir kira politikası için AVM'lerin şeffaf olmasının şart olduğunu belirtti.

Sonuç olarak, markalar ve alışveriş merkezleri arasında şeffaflık sağlanmadan bu sorunların çözülemeyeceği aşikardır. Hem markaların hem de AVM'lerin uzun vadeli işlerleyişi için bu konunun bir an önce ele alınması gerekmektedir. Marka sahipleri, bu tartışmaların çözümü için işbirliği yapmaya ve adil ticaret için gereken adımları atmaya hazır olduklarını ifade ettiler.