Bilim

Midesindeki Delikten iple Besledi! Hastasına Maaş Ödedi, Tüyler Ürperten Deneyin Gizli Ayrıntıları

2025-04-03

Yazar: Hatice

Dr. William Beaumont, 19. yüzyılda gerçekleştirdiği özgün deneylerle tıp tarihine damgasını vurmuş bir doktordur. Tıp eğitimi almadan doktor unvanı kazanması ve uyguladığı cesur yöntemlerle dikkat çekmiştir. 1822 yılında, Amerikalı kürk avcısı Alexis St. Martin ile yaşadığı olay, özellikle sindirim bilimi açısından önem arz etmektedir.

St. Martin, 1812 Savaşı sırasında bir kaza sonucu midesinden yaralanmış ve bu yaradan midesine giden bir fistül oluşmuştu. Beaumont, St. Martin'in hastalığını tedavi etmek için uğraşırken, aynı zamanda bu durumdan faydalanarak insan sindirimi üzerine uzun süreli deneyler yapmaya karar verdi. Alexis St. Martin, öncelikle işini kaybetmiş ve hayatında yeni bir yön arayışındayken Beaumont'un yardım teklifini kabul etti. Ancak, deneylerin etik boyutları günümüzde hâlâ tartışılmaktadır.

Beaumont, St. Martin’in midesinde oluşan fistülden yararlanarak onun sindirim süreçlerini araştırdı. Her gün bir ip yardımıyla farklı gıdaları fıstılün içine göndermekteydi ve gıdaların ne kadar sürede sindirildiğini kaydediyordu. Bu süreçte St. Martin'e para ödeyerek çalışmasını teşvik etti ve bunu deneylerin bir parçası olarak gördü. Uzun süreli gözlemleri sonucunda Beaumont, 1838'de 'Gastrik Salgı ve Sindirim Fizyolojisine İlişkin Denemeler ve Gözlemler' adlı eserini yayınladı. Eser, sindirim biliminin temel taşlarından biri olarak kabul edilir.

Beaumont’un deneyleri, bilimsel açıdan önemli buluşlar içermesine rağmen, etik açıdan ciddi eleştirilere maruz kaldı. Daha sonraları birçok doktor, Beaumont'un yöntemlerinin insanlık onuruna aykırı olduğunu savundu. Ayrıca, St. Martin’in yaşadığı rahatsızlıklar yüzünden yaşam kalitesinin ciddi şekilde azaldığı belirtilmiştir.

Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Goral, Beaumont'un uygulamalarını değerlendirirken, "Fistül üzerinden yapılan deneyler, midenin sindirimdeki rolünü anlamamıza katkıda bulunmuştur. Ancak, bu tür çalışmaların bir bireyin sağlığı üzerinde ciddi sonuçları olabileceği unutulmamalıdır. Beaumont, tıbbın etik standartlarını ihlal etmiş olabilir" dedi.

Sonuç olarak, Dr. Beaumont'un çalışmaları, sindirim biliminin gelişmesine katkıda bulunmuş olsa da, insanlık tarihi boyunca tıp etik anlayışının ve hasta haklarının önemini vurgulamaktadır. Alexis St. Martin'in hikayesi, bilim için ne kadar ileri gidilebileceğinin sorgulamasını da beraberinde getiriyor.