Dünya

Panama'da Tırmanan Gerilim! ABD, Çin ve İran Ticaret Savaşları

2025-03-23

Yazar: Hatice

ABD Başkanı Donald Trump, İran'a yeni bir nükleer anlaşma için iki ay süre tanıdığını açıkladı. Trump, bu süreyi İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'e "sert dille yazılmış bir mektup" ile ulaştırdı. Ayrıca, Panama Kanalı’nın işletmesini geri alacaklarını ve Çin’in bu kanalda ticari hegemonya kurduğunu iddia etti. Orta Amerika'da stratejik bir konuma sahip olan Panama Kanalı, ABD ve İran arasındaki gerilimde önemli bir rol oynamaktadır.

Gizli bir davanın dosya bilgileri, İran'ın Hong Kong merkezli üç denizcilik şirketi aracılığıyla dünyaya petrol ulaştırdığını ortaya koydu. Bu durum, ABD Ticaret Bakanlığı tarafından 17 denizcilik şirketine yönelik yaptırımların getirilmesine sebep oldu. İşte ABD-Panama-İran üçgenindeki ticaret savaşı:

**Gerçek Sahibi İran**

Uluslararası istihbarat kaynaklarına göre, Hong Kong bandıralı birçok uluslararası konteyner gemisi Panama Kanalı'nı kullanarak tüm dünyaya ticari mallar taşıyor. Ancak yapılan araştırmalara göre bu gemilerin gerçek sahibinin İran’ın resmi Devlet Denizcilik İşletmeleri (IRISL) olduğu tespit edildi. İran, bu deniz yollarını kullanarak ABD ve Batılı ülkelerin koyduğu ambargoları yıllardır deliyor.

**İran, Yunanistan'a Devretti**

ABD merkezli istihbarat kaynakları, Panama'da süren bir davanın içeriğine erişti. Yunanistan'daki “Marvin Denizcilik Şirketi” adına kayıtlı üç uluslararası konteyner gemisinin aslında İran tarafından kullanıldığı ortaya çıktı. Bu gemilerin 2018 yılında Güney Kore'de üretildiği ve sonrasında İran’a teslim edildiği bilgisi mevcut.

**Ambargolar Gelince Dava Açıldı**

2018 yılında ABD'nin İran Nükleer Anlaşması'ndan çekilmesiyle birlikte, Yunanistan’daki Marvin Denizcilik Şirketi, bu gemileri kullanamaz hale geldi. Gemiler, uzun yıllardır Hong Kong'daki denizcilik şirketleri üzerinden ticari faaliyet yürütüyordu. Fakat, IRISL'deki yönetim kadrosundaki değişiklikler neticesinde Hong Kong’taki şirketler, gemilerin gerçek sahibinin kendileri olduğunu iddia etti ve Panama Kanalı'nı yöneten Özerk İdari Yönetim mahkemesine suç duyurusunda bulundu.

**İranlı BAE'ye Kaçtı**

Geçtiğimiz yıl, Panama'daki mahkeme İran’ın petrolünü taşıyan gemiler hakkında bir karar aldı. Kararda, söz konusu üç geminin işletim hakkının Hong Kong’daki Expander ve Grandest şirketlerine verilmesine karar verildi. Masud Niknafis’in Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) kaçtığı belirlendi.

**ABD Yaptırım Getirdi**

Dava bilgilerinin ABD’ye ulaşmasının ardından ABD Ticaret Bakanlığı global bir soruşturma başlattı. Ekim ayında, ABD Ticaret Bakanlığı, İran’a karşı hayalet filoları işletmekle suçlanan üç firma ve 17 ek denizcilik şirketine yaptırım uygulama kararı aldı. Bu durum, uluslararası ticarette yeni gerilimlerin habercisi olarak değerlendiriliyor ve dünya genelinde ekonomik etkiler yaratması bekleniyor.