Bugün sadece kum tepeleri ve kayalıklarla kaplı olan Libya’nın güneybatısındaki Takarkori bölgesi, 7.000 yıl önce ağaçlarla çevrili, göller ve nehirlerle dolu yemyeşil bir savanaydı. Bu “Yeşil Sahra”da yaşayan topluluklara dair uzun süre devam eden arkeolojik çalışmalar, insanlık tarihine ışık tutmaya devam ediyor.

YENİ BİR GENETİK YOL HARİTASI: BULUNMAYAN BİR KUZEY AFRİKA ATALARI

Nature dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, bu kadınlara ait genomlar Sahra’da yaşamış, daha önce tanımlanmamış bir antik Kuzey Afrika soyuna işaret ediyor. Araştırmanın eş yazarı ve Roma’daki Sapienza Üniversitesi’nde Afrika arkeolojisi uzmanı olan Prof. Savino di Lernia, bu genomların binlerce yıl boyunca başka topluluklarla genetik olarak karışmamış bir halkı temsil ettiğini belirtiyor.

Takarkori halkının koyun, keçi gibi hayvanlar güttüğü ve balıkla beslendiği daha önceki bulgularla biliniyordu. Bu durum, onları göçebe çoban-pastoralist bir topluluk olarak tanımlamamıza olanak sağlıyor. Ancak genetik izolasyonları, bu yaşam tarzını Yakın Doğu’dan gelen göçmenler yoluyla değil, kültürel etkileşimle benimsediklerini ortaya koyuyor.

SAHRA ÇÖLÜ GÖÇ KORİDORU DEĞİLDİ

Leipzig'deki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden araştırmanın diğer yazarı Dr. Harald Ringbauer, Sahra’nın geçmişte yeşil ve yaşanabilir olmasına rağmen, kıtalararası göçler için bir geçiş koridoru olmadığını vurguladı. Bu durum, Sahra’nın tarihsel olarak birkaç farklı iklim evresine sahip olduğunu ve bu nedenle antik insanların göç yollarının fazla değiştiğini gösteriyor.

GENETİKTE BİR İLK: KAVURUCU SICAKTA KORUNMUŞ DNA

Sıcak çöl ikliminde DNA’nın bozulması oldukça yaygın bir durumdur; bu kadar eski ve sağlam bir genom elde etmek büyük bir başarı olarak görülüyor. 2019’da yalnızca mitokondriyal DNA elde edilebilmişti. Ancak Leipzig’de geliştirilen yeni tekniklerle, iki mumyadan tüm genom dizilimi başarıyla çıkarıldı.

Araştırmanın sonucunda, Sahra'nın antik toplulukları hakkında daha fazla bilgi edinmemiz mümkün hale geldi. Bu muazzam keşif, antik insanların göç yolları ve yaşam şekilleri hakkında daha geniş bir perspektif sunarak, Kuzey Afrika tarihinin kaybolmuş parçalarını gün yüzüne çıkarıyor. Uzmanlar, bu bulguların yalnızca tarih kitaplarını değil, aynı zamanda günümüz toplumları üzerinde de derin etkiler yaratabileceğini öngörüyor.