İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tolga Görüm, TÜBİTAK 2247-A Ulusal Lider Araştırmacılar Programı tarafından desteklenen, yapay zeka destekli 'DANGER' adlı proje üzerinde çalışmalar sürdürdüklerini duyurdu.

Proje, doğal afetlerin ardından ortaya çıkabilecek ardışık tehlikeleri incelemeyi amaçlıyor. Prof. Dr. Görüm, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'deki doğal afetlerde, bu tip tehlikelerin anlaşılması adına ciddi bir zaman kaybı olduğuna dikkat çekti. Yıllar süren etkileriyle de insan hayatını tehdit eden bu olayların tetikleyici mekanizmalarını anlamanın kritik önem taşıdığına vurgu yaptı.

Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023 depremlerinin, projeye ilham kaynağı olduğunu söyleyen Görüm, depremin neden olduğu 12 bin heyelan bulunduğunu ve bunların farklı etkiler doğurduğunu belirtti. "Depremin ardından gerçekleşen aşırı yağışlar, moloz akmalarına ve bu da birçok vatandaşın hayatına mal oldu. Barajlarda oluşan siltasyon problemleri için de çözümler geliştirmekteyiz" dedi.

Görüm, erken dönem izleme yapılarak karar vericilere yardımcı olacak karar destek araçları sağlanmasının önemine, 2021 yılında Manavgat'ta meydana gelen yangınları detaylı bir şekilde inceleme çabalarına da odaklandıklarını belirtti. Burada yangının, kaya yüzeylerine olan etkilerini ve artan erozyon miktarını hesaplayarak, devletin alacağı önlemleri belirlemeyi hedeflediklerini ifade etti.

- "Makine Öğrenmesinde Öğrenime Devam!"

Projeyle afetler sonrası ardışık tehlikelerin önceden tespit edilmesi ve buna göre önlemler alınması amaçlanıyor. Görüm, "Deprem sonrası hangi alanlarda heyelan olabileceği ve bunların etkilerinin ne olacağı üzerine çalışarak, gelecekte başka alanlarda olabilecek olaylar hakkında tahminlerde bulunacağız" dedi.

Doğal afetlerin artan sıklığı ve büyüklüğü düşünüldüğünde, her yeni olayın makine öğrenmesi sistemine dahil edileceğini ve böylece tahmin kapasitesinin artırılacağına dikkat çekti. Bu, daha dinamik modellerin oluşturulmasına ve gelecekteki tehlikelerin daha doğru bir şekilde öngörülmesine olanak tanıyacak.

Prof. Dr. Görüm ayrıca, doğal afetler sonrası ardışık tehlikelerin çok fazla dinamik içerebileceğini vurgulayarak, derin öğrenme ve makine öğrenmesinin öneminelarını artıracak gelişmelerin de proje kapsamına entegre edileceğini söyledi.

- "Bu Proje Gerçekten Bir İlk Olacak!"

Projenin her aşamasında doktora sonrası araştırmacıların 3 yıl boyunca görev alacağını dile getiren Görüm, "Birbirini tetikleme özelliğine sahip bu tehlikelerin meydana gelme olasılıklarını incelemek henüz yapılmamış bir çalışma. Bu nedenle İTÜ'lü bilim insanlarının gerçekleştireceği bu iştirak, bir ilk olma özelliğini de taşıyor" ifadelerini kullandı.

Bu proje, çevresel tehlikelerin önceden öngörülmesi ve buna göre hızlı bir şekilde hareket edilmesi için ciddi bir fırsat sunacak. Prof. Dr. Görüm, projenin paydaşları arasında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın da bulunduğunu belirterek, bu çalışmanın toplum ve çevre için kritik bir öneme sahip olduğunu belirtti.