Teknoloji

Türkiye'nin ARF Süper Bilgisayarına Kuantum Entegrasyonu: Yeni Bir Dönem Başlıyor

2025-04-06

Yazar: Ahmet

Yapay zeka teknolojilerinde devrim niteliğinde bir ilerleme kaydetmek isteyen Türkiye, ARF süper bilgisayarını kuantum bilgisayarlarla entegre ederek bilimsel üretkenliği farklı bir boyuta taşımaya hazırlanıyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın '2030 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi' kapsamında gerçekleştirilecek bu entegrasyon, ülkemizi yüksek teknolojik hesaplamalarda uluslararası arenada öne çıkaracak.

ARF süper bilgisayarı, TÜBİTAK çatısı altında hizmet veren bir dev teknoloji altyapısı olarak dikkat çekiyor. 80 binden fazla işlemci çekirdeği ve 312 GPU kartı ile 14 petabaytlık veri depolama kapasitesi, onu dünya çapında rekabetçi bir oyuncu haline getiriyor. Bu sistemin sağladığı hesaplama gücü, 40 bin dizüstü bilgisayarın toplam gücüne eşdeğer. Bu sayede araştırmacılar, bilim insanları ve mühendisler, karmaşık hesaplamalarla ilgili büyük veri analitiği ve simülasyonları gerçekleştirme fırsatı buluyor.

ARF sistemine daha düşük enerji tüketen süper iletken kubitler üzerine kurulu en az 20 fiziksel kubit içeren bir kuantum bilgisayar entegre edilmesi hedefleniyor. Bu entegrasyon, Türkiye'nin yalnızca yapay zeka alanında değil, aynı zamanda kuantum teknolojilerinde de öncü ülkeler arasında yer almasını sağlayacak.

Türkiye'deki yapay zeka ekosistemi, özellikle Türkçe diline özelleştirilmiş büyük dil modellerinin geliştirilmesiyle güçlendirilecek. 'Süper Bilgisayar Yatırım Programı' ile donanım olanaklarının yanı sıra bilimsel üretkenlik ve yapay zeka yenilikleri desteklenecek. Bu hedef doğrultusunda çok yönlü çalışmalar yürütülmesi planlanmaktadır.

ARF süper bilgisayarı, TRUBA (Türk Ulusal Bilim e-Altyapısı) bünyesinde kurulu bir sistem olarak, sıvı soğutma sistemi sayesinde düşük enerji tüketimi ile çalışıyor. Bu yüksek performanslı altyapı, iklim modellemesi, biyoteknoloji, temel bilimler ve tıp gibi birçok farklı alanda kamu ve özel sektöre destek sunuyor. Bu sayede Türkiye, bilimsel araştırmalarda küresel ölçekte rekabet edebilirliğini artırıyor.

TÜBİTAK, uluslararası platformlarda da aktif rol alarak, Türkiye’nin teknolojik altyapısını geliştirmeyi sürdürüyor. EuropHPC Programı çerçevesinde İspanya'daki MareNostrum5 süper bilgisayar altyapısına erişim hakkına sahip olan Türkiye, bu sistem ile birçok uluslararası araştırmacıya hizmet sunuyor. MareNostrum5, 2024 Kasım'ında açıklanacak olan TOP500 listesinde 35. sırada yer almakta.

Ayrıca, Türkiye'nin ortak olduğu BSC Yapay Zeka Fabrikası (BSC-AIF), Avrupa Birliği'nin desteklediği ilk 7 yapay zeka fabrikasından biri olarak biliniyor. Bu yapı, Türk sanayisinin ve kamu sektörünün yapay zeka tabanlı çözümleri daha hızlı geliştirmesine imkan tanıyacak.

ARF altyapısının ikinci fazı olan ARF-ACC sistemi, yapay zeka araştırmaları yürüten uzmanlara ileri düzey hesaplama kapasitesi sağlamaya yönelik olarak devreye alındı. Bu sayede, üniversiteler, start-up’lar ve kamu kurumları, daha etkin, hızlı ve kapsamlı projeler geliştirebilecek. Türkiye, yapay zeka ve kuantum teknolojileri ile geleceğe emin adımlarla ilerliyor!