Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego widząc dużą kolejkę do restauracji, czujesz nieodpartą chęć, aby się w niej ustawić? To zjawisko ma swoje uzasadnienie w psychologii społecznej i nie jest przypadkowe.

Nasz mózg codziennie podejmuje niezliczone decyzje, większość z nich na poziomie podświadomym. To, co postrzegamy jako naturalne wybory, w rzeczywistości wynika z wielu mechanizmów, które nie zawsze są dla nas korzystne. Daniel Kahneman, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii, wskazał na dwa tryby myślenia: szybki, intuicyjny oraz wolniejszy, analityczny, który włączamy tylko w wyjątkowych sytuacjach.

W przypadku wyboru miejsca, w którym zamierzamy zjeść obiad, duża kolejka często wpływa na naszą decyzję. Wierzymy, że skoro inni czekają, to zapewne jedzenie jest lepsze niż w pobliskiej restauracji, gdzie są puste stoliki. Lokalne knajpy wykorzystują ten mechanizm jako strategię marketingową, budując pożądanie dla swoich usług. Zdarza się, że influencerzy promują takie miejsca w mediach społecznościowych, co dodatkowo pogłębia fenomen „kolejkowego efektu”.

Jednakże, czekając w kolejce, często porównujemy doświadczenia kulinarne. Podobna sytuacja zachodzi w innych aspektach życia, na przykład podczas spotkań towarzyskich. Jeśli poznasz osobę atrakcyjną, automatycznie przypisujesz jej pozytywne cechy, stosując tzw. „efekt aureoli”. Takie skróty myślowe mogą prowadzić do błędów poznawczych.

W miejscu pracy może to działać na zasadzie konformizmu: jeśli twój kolega jest popierany przez szefa, nagle staje się bardziej atrakcyjny dla współpracowników. Tego typu myślenie opiera się na skrótach, które sprawiają, że podejmujemy decyzje szybko, ale niekoniecznie dobrze.

Świadomość tych mechanizmów jest niezwykle ważna, aby lepiej zrozumieć nasze decyzje. Kahneman przyznał, że jako badacz również nie jest odporna na pułapki, na które narażony jest każdy człowiek. W badaniach, w których uczestnicy degustowali wino, okazało się, że sama informacja o cenie wpływała na ich wrażenia smakowe. To dowód na to, jak cena może manipulować naszym postrzeganiem jakości.

Interesującym zjawiskiem jest także regulacja emocji poprzez zakupy. W trudnych chwilach, kiedy czujemy się zestresowani, często sięgamy po drogie lub niezdrowe produkty, aby poprawić sobie nastrój. Na przykład, po intensywnym dniu, decydujemy się na pizzę, mimo wcześniejszych postanowień o zdrowym odżywianiu.

Kluczowe jest, by podejmować ważne decyzje, gdy nasz umysł jest świeży i wypoczęty – najlepiej rano lub po dobrze zjedzonym posiłku. Niezależnie od kontekstu, nasz mózg będzie skłonny do szybkiej analizy i wyboru. Zrozumienie tych mechanizmów pozwala nam lepiej zarządzać swoimi wyborami, a tym samym uniknąć niekorzystnych skutków podejmowania decyzji w złych warunkach.