Polscy naukowcy od miesięcy walczą o większe fundusze na badania naukowe. Choć premier ogłosił przyznanie 500 milionów złotych w obligacjach dla Narodowego Centrum Nauki, problemów w polskiej nauce jest znacznie więcej niż tylko kwestie finansowe.

Profesor Bartłomiej Szyszko z Uniwersytetu Warszawskiego, który zdobywa granty i kieruje zespołami badawczymi, wskazuje na rażące niedociągnięcia w ustawie Prawo o zamówieniach publicznych. W praktyce oznacza to, że przy przetargach na zakup sprzętu naukowego, często za najniższą cenę wygrywa oferta dostarczająca sprzęt niskiej jakości, co uniemożliwia prowadzenie rzetelnych badań. Profesor Szyszko podkreśla, że zamiast skupić się na badaniach, naukowcy muszą poświęcać czas na zrozumienie skomplikowanych procedur przetargowych.

Dodatkowo, opóźnienia w realizacji zamówień to codzienność. „Zamawia się sprzęt, a otrzymanie go może zająć miesiące. Niektóre projekty przez to są opóźniane, co wpływa na nasze badania,” dodaje Szyszko.

Profesor Sławomir Szafert z Uniwersytetu Wrocławskiego podkreśla, że powinno się zmienić przepisy, aby dostosować je do specyfiki nauki. Wskazuje na absurd, że trzeba marnować fundusze na coś, co nie jest przydatne, co z kolei hamuje rozwój badań.

Dr Katarzyna Bandyra, biolog, zwraca uwagę na problemy związane z zakupem podstawowego wyposażenia, jak jednorazowe rękawiczki, które rozrywają się podczas pracy. „Niższa cena w przetargach nie oznacza wyższej jakości. Często musimy rezygnować z tańszych taryf, co rujnuje wyniki naszych eksperymentów,” mówi Bandyra.

Podobne doświadczenia ma dr Maria Górna, która zauważa, że przeważająca konkurencja o najniższą cenę prowadzi do zamówień gorszej jakości materiałów, co jest katastrofalne dla jakości badań. "Często zdejmowane są z rynku produkty, które nie spełniają standardów," twierdzi Górna.

Pozostaje pytanie: jak długo polska nauka będzie zmagała się z tymi absurdalnymi przepisami? Naukowcy domagają się, aby nowe władze spojrzały na temat z perspektywy długofalowej, a nie tylko zajmowały się doraźnymi problemami. Na horyzoncie widać zapowiedzi komisji sejmowej, która ma zająć się tym krytycznym tematem. Czas na zmiany, które przyniosą ulgę polskim naukowcom i umożliwią im skupienie się na tym, co naprawdę ważne – prowadzeniu badań na najwyższym poziomie.