Eksperci z CERN oraz ich partnerzy zaprezentowali raport dotyczący wykonalności Future Circular Collider (FCC) – nowego, proponowanego zderzacza cząstek, który mógłby zastąpić obecny Wielki Zderzacz Hadronów (LHC) o długości 27 km. Nowa konstrukcja ma powstać w latach 40. XXI wieku i szacowany koszt budowy wyniesie około 15 miliardów franków szwajcarskich (blisko 66 miliardów złotych).

Inwestycja, rozłożona na 12 lat, będzie obejmować budowę infrastruktury technicznej, akceleratorów elektronów i pozytonów oraz czterech detektorów. Większość finansowania pochodzić ma z rocznego budżetu CERN. Wybrano projekt obwodu pierścienia o długości 90,7 km, który ma znajdować się średnio 200 metrów pod ziemią.

Chociaż dziś dyskusja o dalszym rozwijaniu zderzaczy cząstek może budzić kontrowersje, naukowcy są zgodni, że badania w tym obszarze prowadzą do przełomowych odkryć. Na przykład, w 2012 roku odkrycie bozonu Higgsa, za które przyznano Nagrodę Nobla, pokazało, że fundamenty naszej rzeczywistości są głęboko osadzone w mechanice kwantowej. Odkryta cząstka nie tylko wyjaśnia, jak cząstki zyskują masę, ale także otwiera nowe pytania dotyczące istnienia Wszechświata.

W Stanach Zjednoczonych i Azji, szczególnie w Chinach, obserwuje się ogromny rozwój technologii, który może przewyższyć europejskie osiągnięcia. Jeśli Europa nie wprowadzi spektakularnych inwestycji, może zostać w tyle w globalnej rywalizacji na polu nauki.

Budowa FCC ewokuje zróżnicowane opinie. Część mieszkańców, w tym rolnicy, wyraża obawy o zniszczenie swoich gruntów pod nową infrastrukturę. Ekspert Olivier Cepas podkreśla, że lepiej skupić się na mniejszych projektach. Z kolei burmistrz Ferney-Voltaire, Daniel Raphoz, wskazuje na możliwość wykorzystania energii generowanej przez CERN do ogrzewania ich miasta, zaznaczając, że jeśli projekt nie powstanie w Europie, może zostać przeniesiony do Chin, co doprowadziłoby do osłabienia pozycji Starego Kontynentu.

Raport jest tylko pierwszym krokiem w kierunku realizacji FCC, a przed rozpoczęciem budowy konieczne będą dalsze dyskusje i ustalenia z zainteresowanymi stronami. Czy jesteśmy gotowi na nową erę w badaniach nad cząstkami i jakie konsekwencje będą miały te inwestycje dla nas wszystkich? Czas pokaże!