Polska w cieniu Trumpa: Jak prezydent USA inspiruje nasze wybory?

Czy sukces Donalda Trumpa miał wpływ na kampanię prezydencką w Polsce? Tak, zdaniem wielu obserwatorów, z każdą kolejną kontrowersyjną wypowiedzią Trumpa, polscy politycy zdają się coraz bardziej sięgać po jego retorykę.

Zjawisko to nie powinno dziwić. Im częściej pojawiają się pewne słowa czy koncepcje w przestrzeni publicznej, tym bardziej stają się one akceptowane, otwierając drogę dla innych polityków, którzy wcześniej mogli wahać się przy ich używaniu.

Okno Overtona: Jak zmienia się granica dopuszczalności w polityce

W kontekście tego przesuwania granic warto wspomnieć o "oknie Overtona". To koncepcja dotycząca tego, co społeczeństwo uznaje za akceptowalne w dyskursie publicznym. Co dziś uważamy za 'normalne' często zmienia się w miarę jak pojawiają się nowe trendy.

Spostrzeżenia na temat 'zdrowego rozsądku' pojawiającego się w polskiej polityce również sugerują, że retoryka dostosowuje się do zmieniających się norm społecznych. Zarówno Sławomir Mentzen, jak i Rafał Trzaskowski, starają się przedstawiać siebie jako głos zdrowego rozsądku.

Zadanie dla mediów: Uczciwe przedstawienie niebezpiecznych idei?

Obserwując dyskurs, a zwłaszcza w kontekście kandydatów na prezydenta, można zauważyć, że retoryka związana z 'zdrowym rozsądkiem' ukrywa głęboko ideologiczne przesłanie. Media, akceptując te narracje bez krytycznej analizy, przyczyniają się do ich naturalizacji.

Nawet proste hasła polityków, takie jak 'zero tolerancji dla przestępców wśród cudzoziemców', przemycają szersze, negatywne konotacje wobec imigrantów.

Cudzoziemcy w polskiej polityce: Mechanizmy manipulacji

Warto zwrócić uwagę, że terminologia używana w debacie publicznej może wywoływać skojarzenia, które niekoniecznie odpowiadają rzeczywistości. Na przykład temat pomocy społecznej czy zasiłków, zyskuje konotacje związane z niewłaściwym wykorzystywaniem, co jest strategią doskonale znaną z retoryki populistycznej w USA.

Obawy polityków dotyczące cudzoziemców mogą też być przykładami tzw. 'psich gwizdków' – subtelnych sygnałów, które dla niektórych są oczywiste, ale dla szerszej publiczności pozostają niewidoczne.

Jakie będą długofalowe skutki tej retoryki?

Zarówno w Polsce, jak i na świecie politycy podchodzą do retoryki w sposób, który ma jednocześnie usprawiedliwić i zminimalizować kontrowersje. Przykład z USA, gdzie retoryka skrajna przestaje być uważana za skrajną, powinien nas niepokoić.

W miarę jak politycy tacy jak Trump pchają dyskurs w prawo, również w Polsce zauważalny jest ten trend. Fenomen ten stanowi zagrożenie dla otwartości debaty publicznej, w której ekstremalne poglądy stają się normą.

Co można zrobić, by przeciwdziałać populizmowi?

Przeciwdziałanie tego typu zjawiskom nie jest łatwe. Walka o rzetelność medialną, analizowanie faktów i odsłanianie manipulacji to kluczowe elementy, jednak historia pokazuje, że nie zawsze jest to skuteczne.

W świetle rosnącego populizmu, czas na mobilizację w obronie jakości debaty publicznej oraz walka o wartości, które są zagrożone przez zaślepienie emocjami oraz uproszczeniem skomplikowanych problemów społecznych.