Komisja Europejska ogłosiła, że pięć projektów otrzymało wsparcie w ramach programu European Defence Industry Reinforcement Through Common Procurement Act (EDIRPA), który ma na celu wzmocnienie europejskiego przemysłu obronnego przez wspólne zakupy. Każdy z projektów zostaje dofinansowany kwotą 60 mln euro, co łącznie daje 300 mln euro wsparcia.

Dofinansowane projekty

Do projektów, które dostały dofinansowanie, należą:

1. **Mistral** - dotyczący systemów obrony powietrznej krótkiego zasięgu, zgłoszony przez Francję (producenta), Belgię, Cypr, Estonię, Hiszpanię, Węgry, Słowenię, Rumunię i Danię.

2. **Jamie** - projekt dotyczący systemów IRIS-T SLM, które mają zasięg około 40 km. W projekcie biorą udział Niemcy (producent), Słowenia, Bułgaria, Austria, Estonia i Łotwa.

3. **CAVS** - zakupu pojazdów 6x6 typu Patria CAVS przez Finlandię, Niemcy, Szwecję oraz Łotwę.

4. **CPoA** - dotyczący wspólnych zakupów amunicji 155 mm. Uczestnikami motywacji są Holandia, Włochy, Polska, Litwa, Chorwacja i Dania, gdzie Polska reprezentowana przez Agencję Uzbrojenia uzyskała wsparcie.

5. **HE 155** - projekt dotyczący pocisków odłamkowo-burzących 155 mm.

Całkowita wartość tych projektów wynosi aż 11 mld euro, a wsparcie z UE to jedynie około 3% tej kwoty. Komisja Europejska nie ujawnia jednak wartości poszczególnych projektów, co może być frustrujące dla zainteresowanych państw.

Warto zaznaczyć, że wśród pięciu zaakceptowanych projektów zabrakło polskich przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Piorun, mimo iż zgłoszono taki program wspólnie z Litwą, Łotwą i Norwegią, a rywalizował on z Mistralem. Wiceminister obrony, Paweł Bejda, potwierdził, że w zakładach Mesko podpisano list intencyjny w sprawie wspólnych zakupów Piorunów.

Zgodnie z komunikatem KE, zgłoszono również inne "interesujące propozycje", które znalazły się na tzw. liście rezerwowej, co oznacza, że mogą one otrzymać wsparcie w przyszłości. To stwarza możliwość, że państwa członkowskie mogą ubiegać się o dodatkowe fundusze z niewykorzystanych środków unijnych.

Program EDIRPA jest historycznym krokiem w stronę finansowania zakupu uzbrojenia z budżetu unijnego, który zazwyczaj przeznaczany był na badania i rozwój. Ostateczne przepisy zostały przyjęte w 2023 roku, po złożeniu propozycji przez Komisję w lipcu 2022 roku.

Piorun, producentem którego jest Mesko S.A., to zaawansowany system, zdolny do zwalczania celów na dystansach od 400 m do 6,5 km, z możliwościami bojowymi, które wyróżniają go na tle konkurencji. Urządzenie to pokazuje już swoje zdolności na polu walki na Ukrainie, gdzie zostało użyte do zestrzelenia wielu wrogich statków powietrznych, w tym nowoczesnych śmigłowców i dronów. Piorun zyskał popularność nie tylko w Polsce, ale także w krajach bałtyckich, Finlandii, Stanach Zjednoczonych i Słowacji.

Czy Polska otrzyma wsparcie dla swojego programu w przyszłości? To pytanie pozostaje otwarte, a uwagę na pewno przyciągają dalsze działania Komisji Europejskiej w tym zakresie.