Po raz pierwszy temat "kapaniu" skorupy Ziemi zyskał na znaczeniu w 2022 roku dzięki badaniom opublikowanym w prestiżowym czasopiśmie naukowym Nature: Communications Earth & Environment, które prowadził zespół kanadyjskich naukowców pod kierownictwem Julii Andersen. Ich prace ujawniły, że proces ten trwa naturalnie od milionów lat, jednak dopiero niedawno zaczęto zgłębiać jego mechanizmy.

Zjawisko skapywania zachodzi m.in. pod Andami w Ameryce Południowej oraz w Wielkiej Kotlinie w zachodniej części Stanów Zjednoczonych. Co ciekawe, zespół Andersen zidentyfikował również ten fenomen na terenie Kotliny Konya w centralnej części Wyżyny Anatolijskiej w Turcji. Naukowcy wykorzystali zaawansowane symulacje, które zestawili z danymi geologicznymi, geofizycznymi i geodezyjnymi.

W analizach danych satelitarnych zespół zauważył niezwykłą kolistą strukturę w Kotlinie Konya, gdzie skorupa Ziemi obniża się, a sama kotlina się pogłębia. Odkrycie to skłoniło badaczy do dalszego analizowania danych geofizycznych pod powierzchnią, co ujawniło anomalię sejsmiczną w górnym płaszczu oraz grubsze obszary skorupy. To zjawisko sugeruje obecność materiału o dużej gęstości i potencjalny wyciek materiału z płaszcza litosferycznego.

Według badań opublikowanych w Nature Communications, zapadanie się w tym regionie jest wynikiem wieloetapowego kapaniu litosferycznym. Proces ten jest związany z niestabilnością materiału skalnego, z którego zbudowana jest skorupa ziemska i górny płaszcz. W miarę odrywania się gęstych fragmentów skał pod powierzchnią, wpadają one w bardziej płynne warstwy planety, tworząc jednocześnie zbiorniki wodne i górzyste fałdy na powierzchni.

Zauważono, że proces ten jest ciągły i zachodzi etapami: najpierw występuje wypiętrzenie, a następnie tworzą się miejscowe kotliny czy zapadliska, które wypełniają się wodą. Kanadyjscy badacze szacują, że w ciągu ostatnich 10 milionów lat wysokość Wyżyny Anatolijskiej wzrosła o jeden kilometr w wyniku kapaniu litosferycznym. Jak mówi Russell Pysklywec, współautor badania, mamy do czynienia z dynamicznym procesem, który nie jest jednorazowym wydarzeniem, ale zdarzeniem uruchamiającym inne procesy w regionie.

Chcesz dowiedzieć się więcej o fascynujących zjawiskach geologicznych i astronomicznych? Obserwuj najnowsze badania oraz wydarzenia w nauce, aby śledzić, jak nasza planeta nadal zaskakuje naukowców!