Bunama, zihinsel işlevlerdeki bozulmalarla tanımlanan ve genellikle yaşlı bireylerde meydana gelen bir durumdur. Ancak bunamanın belirtileri her bireyde farklılık gösterebilir ve çoğu zaman 10 yıl kadar önce belirginleşebilir.

Uzmanlar, özellikle günlük yaşam aktivitelerinde yaşanan zorlukların bunamanın ilk işaretleri olduğuna dikkat çekiyorlar. Prof. Dr. Alev Leventoğlu, "Bunama belirtilerinin erken fark edilmesi, tedavi sürecinin daha etkili olmasını sağlar. Bunun yanı sıra, duş alırken geçen zaman kaybı veya kişisel bakımda zorluk çekmek, zihinsel sağlık durumuna dair önemli ipuçları verebilir," diyor.

Bunamanın en yaygın belirtileri arasında hafıza kaybı, problem çözme zorlukları ve dil becerilerinde yaşanan bozulmalar yer almaktadır. Fakat hastalığın ileri evrelerinde bu belirtiler daha da belirgin hale gelirken, hastaların sevdikleriyle olan ilişkilerinde de zafiyetler ortaya çıkabilir.

Erken farkına varmak, bunamanın ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir. Bunun için uzmanlar, eğer banyo yaparken şampuan, saç kremi veya duş jelinin kokusunu hissedemiyorsanız bir doktora danışmanızı öneriyor.

Nörolog Dr. Meredith Bock, demansa neden olan nörodejenerasyon sürecinin koku duyumu ve diğer duyusal işlemler üzerinde de etkili olabileceğini belirtiyor. Araştırmalar, en sevdikleri kokuları tanımakta zorluk çeken hastaların, koku alma ve hafıza ile ilgili bölgelerdeki gri madde hacminin daha küçük olduğunu gösteriyor.

Virginia Üniversitesi Tıp Fakültesi'nin 2022 yılında gerçekleştirdiği bir araştırma, koku alma duyusunda azalma yaşayan bireylerin, koku alma ve hafıza ile bağlantılı beyin alanlarında bozulmalar yaşadığını ortaya koydu.

Öte yandan, anosmi (koku kaybı) her zaman bunama anlamına gelmediği, grip, COVID-19, kafa travması veya vitamin eksikliği gibi başka sebeplerden de kaynaklanabileceği belirtiliyor. Uzmanlar, koku kaybının demans ile yaşayan insanlarda daha belirgin olduğunu vurgulamakta.