Bilim

İklim Krizinin Sessiz Tehdidi: Okyanuslar Isınıyor

2024-10-15

Yazar: Elif

Küresel iklim değişikliği, dünyanın yüzde 70’ini kaplayan okyanusları da derinden etkiliyor. Sıcaklıkların hızla artması, okyanus ekosistemlerini tehdit ediyor. Birleşmiş Milletler Hükümetlerarasının İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) verilerine göre, 1970'lerden bu yana okyanuslar, insan kaynaklı ısınmanın yüzde 90’ından fazlasını emdi. Bu süreçte, dünya denizleri her 10 yılda yaklaşık 0.13 derece ısındı.

Okyanuslardaki ısınmanın önemi oldukça büyük. Bu ısınma, hem denizde hem de karada birçok olumsuz sonuca yol açıyor. Türkiye’nin çevresindeki denizlerde ise bu ısınmanın etkileri gözlemleniyor. Afyon Kocatepe Üniversitesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi ve İklim Bilimci Dr. Okan Bozyurt ile yaptığımız görüşmede, okyanuslardaki ısınmanın savaşçı fırtınaları nasıl etkilediğini öğrendik.

Dr. Bozyurt'un belirttiğine göre, “Okyanuslardaki ısınma 10 yılda belirgin bir şekilde arttı.” Okyanus suyu sıcaklıklarının 27 dereceye ulaşması oldukça kritik bir eşik. Bu sıcaklığın üzerinde meydana gelen fırtınalar, normalden çok daha şiddetli olabiliyor. Dr. Bozyurt, “Kasırgalar suyla besleniyor. Dolayısıyla sular ne kadar ısınırsa o kadar şiddetli kasırgalar oluşuyor” diyor.

Okyanuslar, iklim değişikliği nedeniyle daha fazla ısınırken, Türkiye’yi çevreleyen denizlerde de bu etki görülmektedir. Dr. Bozyurt, “Bugün Karadeniz bile olması gerekenden 2-3 derece daha sıcak” diyerek durumu özetliyor. Marmara, Ege ve Akdeniz'de de benzer bir şekilde ısınma mevcut.

Türkiye için olası risklerden biri de fırtınaların sıklığı ve şiddetinin artması. Dr. Bozyurt, “Kasırga boyutunda olmasa da Türkiye’de fırtınalar meydana gelebilir” diyerek, bu konudaki endişeleri vurguladı.

Deniz canlıları da bu aşırı ısınmadan olumsuz etkileniyor. Bazı balık türleri yok olurken, istilacı türler denizlerde görülmeye başlandı. Özellikle Akdeniz’de sıcak denizlerdeki balık türlerinin görülmesi ve Karadeniz’deki hamsi gibi soğuk su balıklarının daha kuzeye göç etmesi, deniz ekosisteminde ciddi değişikliklere yol açıyor.

Okyanuslarda yaşanan bu ısınma ve değişimlerin yanı sıra, Atlas Okyanusu'nda bir soğuma başladığı da belirtiliyor. Dr. Bozyurt, bu durumu jeolojik ve iklimsel döngülerle açıklıyor ve insanın bu değişimler üzerindeki etkisinin farkında olunması gerektiğine dikkat çekiyor.

Okyanusların ısınması sadece su sıcaklıklarıyla sınırlı kalmıyor, aynı zamanda iklim değişikliği ile ilgili olarak önemli riskler doğuruyor. İklim değişikliği, dünya üzerindeki tüm canlıların hayatını doğrudan etkileyen faktörlerden biri olmayı sürdürüyor ve bu süreçte atılacak her adım, geleceğimiz için hayati derecede önem taşıyor.