Suriye'nin tartışmalı lideri Beşar Esad'ın ailesi, yurt dışına aktarılan milyarlarca doları geri almak için uluslararası bir avın başladığı öğrenildi. İnsan hakları avukatları, bu varlıkların izini sürerek Suriye halkına geri iade etmeyi planlıyor.

Wall Street Journal'da yer alan bir habere göre, Esad’ın sır gibi saklanan fonlarının izini sürmek ve iade süreci, yıllarca devam edebilir. Analistler, 1970'te iktidara gelen Hafız Esad'dan bu yana Esad ailesinin karmaşık bir investisyon ve ticari varlık ağı oluşturduğunu belirtiyor.

Eski ABD'li yetkililer, Beşar Esad’ın yakın akrabalarının sahip olduğu varlıklar arasında Rusya'da gayrimenkuller, Viyana'da butik oteller ve Dubai'de özel jetlerin bulunduğunu aktarıyor. Bu varlıkların iade sürecinde insan hakları avukatları büyük bir rol üstleniyor.

İnsan hakları avukatları, bu varlıkların Suriye halkına geri verilmesi gerektiğini ve “parayı iade etmenin Suriye halkına karşı bir borç olduklarını” vurguladı. Ayrıca, bazı Suriyelilerin durumu kendi ellerine alarak Esad ailesinin lüks malikanelerini ve diğer varlıklarını yağmaladıkları bildirildi.

Esad'ın B Planı da gündemde. Uzmanlar, Esad rejiminin uluslararası baskılar ve ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalması halinde alternatif yollar geliştirebileceğine dikkat çekiyor. Eski Beyaz Saray yetkilisi Andrew Teibler, “Rejim, uluslararası alanda varlıklarını korumak için birçok B planı geliştirdi” ifadelerini kullandı.

Beşar Esad’ın servetinin 1 milyar ile 12 milyar dolar arasında olduğunu belirten raporlara göre, bu miktarın büyük bir kısmı yasadışı işlerle elde edilmiştir. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 2022 tarihli raporuna göre, Esad ve akrabalarının mal varlıkları Captagon adlı uyuşturucu ticareti aracılığıyla da büyütülmüştür.

Savaşın etkisiyle yıkıma uğrayan Suriye'de, 2022 itibarıyla nüfusun %70'inin yoksulluk sınırının altında yaşadığı tahmin ediliyor. Bu durum, Esad ailesinin yurt dışındaki servetleriyle kıyaslandığında büyük bir çelişki oluşturuyor.

Wall Street Journal, Esad rejiminin finansal operasyonlarında etkili olan Esma Esad'ın, JPMorgan bankasının eski çalışanlarından biri olduğunu aktardı. Avukat Toby Kedman, “İktidar ailesi sadece mali suçlarda değil, aynı zamanda kriminal şiddette de uzman” dedi.

Esad ailesinin mal varlıklarına dönük dondurma girişimleri birkaç yıl önce başladı; özellikle 2019'da Paris'teki bir mahkeme Beşar Esad'ın amcası Rıfat’ın kamu fonlarından akladığı 90 milyon Euro değerindeki mal varlığını bloke etti. Ancak, UAE veya Rusya gibi vergi cennetlerindeki varlıkların geri alınması daha karmaşık bir süreç olarak görülüyor.

Esad ailesinin, yıllardır biriken varlıklarının izine ulaşmak zor. Danışmanlar ve araştırma kuruluşları, ailenin gayrimenkullere, otellere ve Arjantin'de çay işletmesine yatırım yaptığını belirtiyor. Birçok varlığın paravan şirketler aracılığıyla kontrol edilmesi, iz sürmeyi güçleştiriyor. Tüm yaptırımlara ve uluslararası araştırmalara rağmen, Esad ailesinin çok sayıda varlığına ulaşmak hala imkansız.