Dünya

Sykes-Picot Antlaşması'nın Ardındaki Gizler ve Etkileri

2024-10-06

Birinci Dünya Savaşı sırasında, İngiltere ve Fransa arasında imzalanan Sykes-Picot Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun topraklarının paylaşımında önemli bir rol oynadı. Bu antlaşma, bugünkü Orta Doğu'nun haritasını çizmiş ve yüz yıllardır süregelen savaşların ve istikrarsızlıkların temelini atmıştır.

Sykes-Picot Antlaşması'nın ortaya çıkışı, Birinci Dünya Savaşı'nın başlarına dayanır. 1915 yılında İngiltere ve Fransa, Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanması üzerine gizli görüşmeler yapmaya başladılar. Bu görüşmeler sonucunda 16 Mayıs 1916'da, Sykes (İngiltere) ve Picot (Fransa) tarafından imzalanan antlaşma ile Osmanlı toprakları arasında bölüşüm yapıldı. Fransa Suriye, Lübnan, Adana ve Mersin gibi bölgeleri alırken, İngiltere Irak, Filistin ve Kıbrıs'ı kontrol altına aldı.

Antlaşma, ayrıca diğer devletlerin de bu duruma dahil olmasına sebep oldu. Rusya, kendisine bırakılan İstanbul ve Boğazlar karşılığında daha fazla toprak talep etti. Bu talepler doğrultusunda, bazı Osmanlı toprakları Rusya'nın, diğerleri ise Fransa'nın kontrolüne geçti. Ancak 1917'de Rusya'da gerçekleşen Bolşevik devrimi, bu bölüşüm planlarının uygulanmasını zorlaştırdı ve Sovyet hükümeti, önceki tüm gizli anlaşmaları ifşa etti.

Sykes-Picot Antlaşması'nın etkileri hala hissedilmektedir. Ortadoğu'daki birçok sorun, bu masada yapılan paylaşımın sonuçları ile ilişkilendirilmektedir. Bugün, bu bölgede devam eden çatışmaların, kargaşaların ve siyasi istikrarsızlıkların arkasında Sykes-Picot'un mirasının durduğunu görmekteyiz.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Teknofest'te yaptığı konuşmada, coğrafyamızın yeni bir 'Sykes-Picot' paylaşımına maruz kalmayacağını vurguladı. Bu ifade, toplumda atılan bu adımların ne kadar önemli olduğunu tekrar gözler önüne sermektedir.

Unutulmaması gereken bir başka nokta, bu antlaşmanın yalnızca savaş sonrası yaratılan bir bölüşüm planı olmayıp, aynı zamanda bölgedeki halkların durumu üzerinde de derin etkiler bıraktığıdır. Zira Sykes-Picot Antlaşması, Arapların bağımsızlık hayallerini suya düşürmüş ve bu topraklarda yaşanan gereksiz kan döküşlerinin başlangıcını oluşturmuştur.

Sonuç olarak, Sykes-Picot Antlaşması, tarihi bir dönüm noktası olmuş, bugünkü dünya politikasında da hala etkisini sürdürmektedir. Bu antlaşma hakkında yapılan güncel tartışmalar, geçmişte yapılan hataların sonuçlarını anlamamız açısından oldukça önemlidir.