Yellowstone Milli Parkı, sadece ABD'nin değil, dünya çapında bilinen en benzersiz doğal alanlardan biri. Yüksek dağları, muazzam gölleri ve jeotermal aktiviteleriyle ünlü bu bölge, aynı zamanda dünyanın en güçlü volkanik sistemlerinden birine ev sahipliği yapıyor.

Ancak Yellowstone'un göz alıcı güzelliklerinin arkasında, onu daha da korkutucu hale getiren bir potansiyel yatıyor. Bilim insanlarının uzun süredir dikkatle incelediği bu bölge, beklenmedik bir keşifle yeniden günden güne geldi ve bu keşif, Yellowstone'un aktivitesini daha önce hiç olmadığı kadar gözler önüne serdi.

YER ALTINDA BİR ‘SAATLİ BOMBA’ YATIYOR!

Wyoming'deki Yellowstone Milli Parkı'nın yaklaşık 8 kilometre altında, 640 bin yıldan uzun süredir oluşum aşamasında olan bir ‘saatli bomba’ bulunuyor: Yellowstone Süper Yanardağı! Krakatoa'dan 100 kat daha güçlü olan bu yanardağ, sekizinci kategori bir patlamaya yol açma potansiyeline sahip.

SEKİZİNCİ KATEGORİ PATLAMA NE DEMEK?

Volkanik Patlama Endeksi (VEI), bir volkanik patlamanın büyüklüğünü, patlamanın hacmini ve etkisini ölçen bir sistemdir. Bu endeks 0'dan 8'e kadar olan değerleri içerir ve her seviye, patlamanın şiddetinin arttığını gösterir.

Bu sistemde: - VEI 0: Küçük patlamalar, genellikle gözle görülür etkiler yaratmaz. - VEI 1-2: Orta büyüklükteki patlamalar, yerel etkiler yaratır. - VEI 3-4: Büyük patlamalar, bölgesel etkilere yol açabilir. - VEI 5-6: Çok büyük patlamalar, küresel etkiler yaratabilir. - VEI 7: Süper patlamalar, küresel düzeyde ciddi iklim değişikliklerine yol açabilir. - VEI 8: En büyük patlamalar, tarihsel en büyük yanardağ patlamaları arasında yer alır (örneğin, Yellowstone’un potansiyel patlaması).

DAHA ÖNCE HİÇ GÜNDEME GELMEMİŞTİ

Bu devasa volkanın tepe noktasında, insanlık tarihi boyunca hiçbir patlama yaşanmamış olması, bugüne kadar bölgedeki tehlikeyi göz ardı etmemizi sağladı. Fakat yeni bir keşif, bu devasa yanardağın aslında hiç de uyumadığını gösteriyor.

ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu’ndan (USGS) bilim insanları, Yellowstone’daki Norris Geyser Havzası'nda yeni açılmış bir volkanik baca keşfettiler. Bu baca, riyolit lav akıntısının eteklerinde yer alıyor ve havaya sıcak buhar püskürtüyor.

İlk tespit, geçen yazın 5 Ağustos sabahında, Mammoth Hot Springs’ten güney yönüne doğru Norris Geyser Havzası’na giderken, parkın bir bilimcisi tarafından yapıldı. Ağaçların arasında ve bataklık bir alandan yükselen bu buhar sütunu, bilim insanlarını harekete geçirdi.

2003 yılında bölgedeki bir başka lav akıntısının hemen karşısında da benzer bir aktivitenin gözlemlendiği noktada ortaya çıktı. Bu yeni menfez, yaklaşık 60 metre uzunluğunda, sıcak ve hidrotermal olarak değişmiş bir zemin şeridi üzerinde yer alıyor.

77 DERECE SICAKLIĞA SAHİP İNCE BİR TABAKA KEŞFEDİLDİ

Yapılan incelemelerde, bataklık yüzeyinin yaklaşık 3 metre altında, 77 derece sıcaklıkta ince bir silisyum kil tabakası keşfedildi. Ekip, bunun bu menfezin çok genç bir yapıya sahip olduğunu belirtti. Bu, bölgede hidrotermal aktivitenin daha önceki örneklerle bağlantılı olabileceğini gösteriyor.

Geçtiğimiz kış, yeni menfezdeki buhar aktiviteleri azalmış olsa da uzmanlar, bu tür aktivitelerin zaman içinde artabileceğini vurguluyor. Uzmanlar, "Özellik aktif kalıyor; ancak havalandırma deliğinde bir miktar su birikmesi, çıkan buhar miktarını azaltıyor" diyor. Buharın 2025 yazında yeniden artıp artmayacağı ise henüz kesin olarak bilinmiyor.

Yellowstone’un süper yanardağının patlama ihtimali, 100 bin yıldan daha uzak bir geleceğe yerleştirilse de bu tür hidrotermal aktiviteler, bölgedeki jeolojik süreçlerin hızlandığını ve daha fazla araştırma yapılması gerektiğini gösteriyor.

YELLOWSTONE SÜPER YANARDAĞI’NDAKİ PATLAMA ÖNLENEBİLİR Mİ?

Bununla birlikte, NASA, Yellowstone’daki bu devasa yanardağ için olası patlamaları engellemeye yönelik bazı projeleri tartışıyor. NASA, yanardağı soğutmayı amaçlayan bir plan öneriyor. Bu plana göre, süper yanardağın altına 10 kilometre derinliğe kadar sondaj yapılarak yüksek basınçta su pompalanabilir.

Ancak, bu planın riskleri de büyük. Magma odasının üst kısmına yapılan deliklerin patlamayı tetikleyebileceği endişesi var. Dolayısıyla, süper yanardağın soğutulması oldukça uzun ve riskli bir süreç olacaktır.

Yellowstone Süper Yanardağı’nın patlama olasılığı ne kadar uzak olsa da, bölgedeki jeolojik hareketlilik, bu muazzam doğal olayın insanlık için ne kadar tehlikeli olabileceğini sürekli hatırlatıyor. Bu nedenle bilim insanları, sürekli olarak bölgedeki aktiviteyi izlemeye devam ediyor ve gelecekteki büyük patlamaların önlenmesi için olası tüm seçenekleri değerlendiriyor.

Sonuç olarak, Yellowstone’un çevresinde ve altında meydana gelen değişimler, bölgedeki volkanik aktivitenin artabileceğine dair sinyaller veriyor. Eğer bu süreçler devam ederse, bilim dünyası yeni patlama senaryolarına hazırlıklı olmalı. Hayatımızı altüst edebilecek büyük bir patlama ihtimali karşısında hazırlıklı olmanın önemi her zamankinden daha fazla!