Niezwykła relacja, która połączyła dwie ikony nauki, była nie tylko przyjaźnią. W początkach XX wieku życie osobiste naukowców budziło ogromne zainteresowanie nie tylko wśród ich współpracowników, ale także wśród mediów oraz opinii publicznej. Maria Skłodowska-Curie i Albert Einstein stali się niekwestionowanymi symbolami nauki. Odkrycia Curie dotyczące radioaktywności i Einsteina, które zrewolucjonizowały pojęcie czasu i przestrzeni, zmieniły bieg historii nauki.

Skandal z życia osobistego Marii Skłodowskiej-Curie, związany z jej rzekomym romansem z Paulem Langevinem, miał swoje konsekwencje nie tylko dla niej, ale także dla środowiska naukowego. Gdy sprawa wyszła na jaw, żona Langevina, która nie mogła pogodzić się z tą sytuacją, zainicjowała publiczne ataki na Marię, co doprowadziło do fal kontrowersji. Stres związany z tą sytuacją negatywnie wpłynął na zdrowie noblistki, a jej osobiste zmagania wzbudziły empatię i wsparcie ze strony innych naukowców, w tym Einsteina.

Einstein, jako wielki zwolennik nauki i sprawiedliwości, nie mógł pozostać obojętny na to, co działo się z jego przyjaciółką. W liście z 23 listopada 1911 roku wyrażał swoje oburzenie: "Proszę nie śmiać się ze mnie, że do Pani piszę, mimo iż nie mam nic konkretnego do przekazania. Jestem jednak tak wściekły z powodu tego, w jak nikczemny sposób motłoch śmie się obecnie z Panią, że muszę dać temu wyraz".

Pomiędzy tymi dwojgiem naukowców rozwijała się nie tylko przyjaźń, ale również intelektualny dialog. Spotkali się po raz pierwszy w 1909 roku w Genewie, a później w Brukseli na międzynarodowej konferencji, w której brali udział najwybitniejsi umysły tamtych czasów. Ich relacja oparta była na wzajemnym szacunku i podziwie.

Curie była osobą zamkniętą, której dotkliwe straty osobiste uczyniły ją ostrożną w relacjach. Do końca życia pozostała nieufna wobec ludzi, z wyjątkiem kilku bliskich przyjaciół. Z kolei Einstein, pełen energii i otwartości, był osobą towarzyską, co sprawiało, że ich kontrastujące charaktery stawały się interesującym elementem ich wzajemnych interakcji.

W dokumentach dotyczących ich korespondencji zauważalne są nie tylko osobiste akcenty, ale również wiele odniesień do największych wydarzeń tamtych czasów, takich jak pracę w Lidze Narodów, której celem było promowanie zrozumienia i pokoju w powojennej Europie. W tych listach można dostrzec, jak obie postaci, z jednej strony swoimi dokonaniami naukowymi, a z drugiej strony osobistymi zmaganiami, wchodziły na arenę międzynarodową jako autorytety w swoich dziedzinach.

W ich korespondencji dominują jednak analiza i konkretne tematy naukowe. Maria, będąc osobą zorganizowaną i praktyczną, często poruszała kwestie dotyczące wspólnych projektów i współpracy naukowej. W jednym z listów z 27 maja 1922 roku pytała Einsteina o jego decyzję dotyczącą zaproszenia do prac Komisji Międzynarodowej Współpracy Intelektualnej, podkreślając znaczenie wspólnego działania dla wypracowania rozwiązań w obliczu globalnych wyzwań.

Pomimo różnic, Einstein i Skłodowska-Curie potrafili budować relację opartą na wzajemnym zrozumieniu i wsparciu. Ich korespondencja, która trwała przez 21 lat, oferuje fascynujący wgląd w nie tylko w naukowe osiągnięcia obu naukowców, ale także w ich osobiste zmagania i walkę o uznanie w patriarchalnym społeczeństwie. Równocześnie, w kontekście współczesnych wyzwań, ich relacja jest przypomnieniem o tym, jak ważne jest wsparcie i empatia w świecie nauki.

Praca nad projektem publikacji ich listów trwała wiele lat, a efektem będzie książka, która ukaże się w 2025 roku, wzbogacona o archiwalne fotografie oraz facsimile ich korespondencji. Publikacja ta ma w zamierzeniu przypomnieć nie tylko o ich dokonaniach, ale także o ich ludzkich historiach, które niezmiennie fascynują kolejne pokolenia.