Ukraiński sąd wydał zaoczny wyrok na Jewsiukowa, znanego jako "kat z Ołeniwki." W społeczności ukraińskiej za jego głowę została wyznaczona nagroda w wysokości 21 tys. dolarów.

Temat obozu, którym kierował Jewsiukow, zyskał na rozgłosie jesienią 2022 roku po opublikowaniu raportu Matildy Bogner, szefowej Misji Obserwacyjnej ONZ ds. Praw Człowieka w Ukrainie. W raporcie mowa była o zeznaniach jeńców wojennych, którzy powrócili do domów po wymianie.

Raport ONZ

W raporcie stwierdzono: "Świadkowie donosili o śmierci co najmniej jednego jeńca wojennego w obozie w Jelenowce w połowie kwietnia 2022 roku. Osiem takich zgonów zostało potwierdzonych i wciąż są weryfikowane. Wiele osób twierdzi, że podczas internacji byli torturowani i maltretowani, a metody stosowane wobec nich obejmowały bicie, tortury elektryczne i groźby seksulane."

Jedna z ofiar opisała, jak było z nią traktowane – "Podłączyli mi druty do genitaliów i nosa, a potem razili prądem. To była dla nich rozrywka, a nie próba uzyskania informacji."

Inne metody przemocy obejmowały zadawanie ran nożem, symulowanie egzekucji czy przypalanie papierosami. Również dokumentowane były przypadki wykorzystywania seksualnego.

Jewsiukow zginął 9 grudnia, ale ukraińskie służby wywiadowcze już zidentyfikowały kolejnych pięciu komendantów, a wymiar sprawiedliwości prowadzi obecnie kilkadziesiąt śledztw związanych z naruszeniami praw człowieka. Organizacja Narodów Zjednoczonych również prowadzi własne dochodzenia, jednak Rosja blokuje publikację raportów i wykorzystuje swoje wpływy jako stały członek Rady Bezpieczeństwa.

Obozy w regionie

Obóz, którym kierował Jewsiukow, nie był jedynym w regionie. Zachodnie wywiady ujawniły istnienie co najmniej 63 różnych obozów, w których przetrzymywani są Ukraińcy. Pierwsze z nich powstały w okupowanym Donbasie w 2021 roku. W obozie "Izolacja" znajdowali się ukraińscy żołnierze wzięci do niewoli podczas walk w Donbasie.

Większość z tych obozów jest kontrolowana przez rosyjską armię, podczas gdy inne należą do Federalnej Służby Więziennej, gdzie często przetrzymywani są oficerowie, ale także cywile uważani przez Rosjan za zagrożenie, w tym lokalni politycy i dziennikarze.

W ostatnim czasie ukraińscy żołnierze, szczególnie ci pochodzący z Donbasu, zostali oskarżeni przez Rosję o zdradę. Na podstawie zafałszowanych dowodów, rosyjski sąd skazał kilku ukraińskich jeńców wojennych na wieloletnie więzienie.

Nadużycia w obozach

Raporty z ONZ potwierdzają groźne nadużycia w obozach oraz stosowanie tortur. W marcu tego roku opublikowano raport, w którym stwierdzono, że "praktycznie każdy ukraiński jeniec wojenny, z którym rozmawialiśmy, był torturowany i maltretowany."

Według szefowej Misji Obserwacyjnej ONZ, Danielle Bell, połowa jeńców zgłosiła przypadki przemocy seksualnej. Podczas gdy Kreml stara się ukryć dowody zbrodni, ukraińska prokuratura i służby bezpieczeństwa stworzyły specjalne grupy zajmujące się ściganiem rosyjskich zbrodniarzy wojennych. Wydarzenia te są potwierdzeniem, że ci, którzy stosują brutalność wobec jeńców, nie mogą czuć się bezkarni.