Eksploracja kosmosu zyskuje na popularności w szybkim tempie, a zainteresowanie badaniami dotyczącymi przetrwania organizmów w ekstremalnych warunkach nigdy nie było tak duże. Szczególnie fascynujące są wyniki badań zespołu naukowców z USA i Kanady, którzy postanowili zbadać możliwości przeżycia mikroorganizmów w tzw. wiecznie zacienionych obszarach Księżyca.

Mikroorganizmy w wiecznie zacienionych miejscach Księżyca

Badanie mikroorganizmów w PSR (permanent shadow regions) na Księżycu jest kluczowe dla przyszłych misji kosmicznych i poszukiwania życia w trudnych warunkach naszego Układu Słonecznego. Mówimy tu o kraterach na biegunach Księżyca, które nigdy nie mają dostępu do światła słonecznego z powodu ich niewielkiego nachylenia osi obrotu Księżyca. Naukowcy postanowili sprawdzić, czy niskie temperatury i zredukowane promieniowanie ultrafioletowe mogą umożliwić mikroorganizmom długotrwałe przetrwanie.

Dr John Moores z Centrum Badań Ziemi i Kosmosu na Uniwersytecie Yorka, który jest głównym autorem badania, podkreśla, że ich prace czerpały inspirację z wcześniejszych analiz przeprowadzonych w 2019 roku przez dr. Andrew Schuergera z Uniwersytetu Florydy. Wówczas zignorowano PSR z uwagi na trudności w modelowaniu warunków radiacyjnych, lecz nowoczesne modele oświetlenia stworzone przez dr. Jacoba Kloosa z Uniwersytetu Maryland umożliwiły szczegółowe badania.

Badacze przeprowadzili symulacje w dwóch kraterach PSR – Shackleton i Faustini, które są potencjalnymi lokalizacjami przyszłych misji programu Artemis. Okazało się, że warunki panujące w tych kraterach sprzyjają długotrwałemu przetrwaniu mikroorganizmów. Choć nie mogą one metabolizować ani rozmnażać się w tych ekstremalnych warunkach, mogą pozostawać w stanie uśpienia przez dekady, zanim ostatecznie wyginą z powodu kosmicznych warunków.

To odkrycie ma kluczowe znaczenie dla przyszłych misji kosmicznych, zwłaszcza załogowych. NASA jest świadoma ryzyka związanego z przenoszeniem ziemskich mikroorganizmów na inne ciała niebieskie, dlatego wprowadziła ścisłe protokoły ochrony planetarnej. Niemniej jednak, całkowite wyeliminowanie tego ryzyka w przypadku misji załogowych jest praktycznie niemożliwe. Jak zaznacza dr Moores, astronauci mogą wnieść na Księżyc znacznie większą liczbę mikroorganizmów niż bezzałogowe sondy.

Skąd mikroorganizmy na Księżycu?

Istnienie mikroorganizmów w PSR rodzi pytania o ich pochodzenie. Jedna z hipotez sugeruje, że mogły zostać przeniesione na Księżyc przez meteoryty zawierające organiczne związki. Możliwym źródłem są także ziemskie sondy kosmiczne, które w przeszłości rozbiły się na powierzchni Księżyca. Na przykład w 2009 roku misja NASA LCROSS celowo rozbiła rakietę Centaur w kraterze Cabeus, aby zbadać obecność lodu wodnego. Naukowcy nie wykluczają, że w wyniku takich misji niewielka ilość mikroorganizmów mogła zostać uwolniona na księżycowej powierzchni. To otwiera nowe pytania: jeśli mikroby znajdujące się na Księżycu pochodzą z Ziemi, czy wciąż można je uznać za życie pozaziemskie?

Przyszłość badań nad mikroorganizmami w PSR jest obiecująca i może rzucić nowe światło na naszą wiedzę o życiu w ekstremalnych warunkach. Monitoring i dalsze badania tych obszarów mogą pomóc odkryć potężne tajemnice Księżyca i ewentualne ślady życia, które mogą zrewolucjonizować naszą wiedzę o kosmosie.