Era "dywidendy pokojowej" dobiegła końca – Europa musi stawić czoła rzeczywistości. Prezydent USA, Joe Biden, także podkreślił potrzebę zwiększenia europejskich wysiłków w zakresie obronności, zwracając uwagę na zagrożenia związane z coraz bardziej agresywną polityką Rosji.

Według raportu "Financial Times", europejscy liderzy poważnie rozważają zwiększenie wydatków na obronność w nadchodzącej dekadzie z 2 do nawet 4 proc. PKB. Takie wzrosty byłyby najwyższe od czasów zimnej wojny. Warto zaznaczyć, że takie dramatyczne decyzje mogą wpłynąć na inne obszary budżetowe, szczególnie te dotyczące socjalnych programów pomocowych.

W świetle obliczeń publikacji, przy zwiększonym poziomie wydatków, państwa członkowskie UE byłyby zobowiązane przeznaczyć dodatkowe 400 miliardów dolarów rocznie na obronność. W przeszłości niskie wydatki na armię oraz silne wsparcie ze strony USA pozwoliły krajom europejskim inwestować w bogate systemy zabezpieczeń społecznych.

Z danych Eurostatu wynika, że wydatki na ochronę społeczną w UE wzrosły z 36,6 procent w 1995 roku do 41,4 procent w okresie przed pandemią COVID-19. Idea, że Europa może być zmuszona do cięć w programach socjalnych, takich jak emerytury czy opieka zdrowotna, jest dla obywateli olbrzymim zmartwieniem, zwłaszcza w obliczu starzejącego się społeczeństwa.

Eksperci wskazują, że przyczyny zagrożeń wynikają nie tylko z politycznych napięć, ale także z wewnętrznych problemów, takich jak starzejąca się populacja. Wskazuje się na potrzebę reform, które mogą jednak okazać się trudne do wdrożenia w kontekście obaw społecznych. Ponadto, różne podejścia i szczegółowe strategie budżetowe w poszczególnych krajach UE mogą skomplikować osiągnięcie wspólnego celu.

W ciągu ostatnich dekad Europa stała się zależna od amerykańskiego wsparcia, a zmiany polityczne w Stanach Zjednoczonych mają wpływ na strategię obronną całego kontynentu. Klaus Wistesena, ekonomista z Pantheon Macroeconomics, przewiduje, że zmiany będą postępować wolno, a Europa stoi przed wieloma wyzwaniami, które mogą prowadzić do "pośpiesznej i nieprzemyślanej transformacji".

W obliczu takich wyzwań Europa zmuszona jest znaleźć równowagę między potrzebami obronności a zapewnieniem bezpieczeństwa socjalnego dla swoich obywateli. Zapowiadana "reformacja" wydatków publicznych na pewno wywoła burzliwe dyskusje i może prowadzić do poważnych politycznych zawirowań w regionie.