Choć archeologia tradycyjnie kojarzona jest z badaniem dawnych cywilizacji na Ziemi, jej metody mogą również zrewolucjonizować nasze zrozumienie życia w przestrzeni kosmicznej. Niedawno rozpoczęto pionierskie badania w ramach eksperymentu SQuARE (Sampling Quadrangle Assemblages Research Experiment) na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Astronauci zostali poproszeni o przeprowadzenie kosmicznych wykopalisk, które mają na celu zbadanie, jak ludzie adaptują się do życia w ograniczonej przestrzeni.

W ramach tych badań zespół analizuje nie tylko artefakty pozostawione przez członków załogi z różnych krajów, ale także codzienne przedmioty i sprzęt, które stanowią o ich unikalnej kulturze życiowej na stacji. Astronauci na ISS gromadzą materiały, które po powrocie na Ziemię będą miały wartość badawczą i archeologiczną. Co ciekawe, badania bazują na historycznych zdjęciach NASA, co pozwala na dokładniejsze zrozumienie relacji między członkami załogi.

Zastosowanie technik archeologicznych w mikrograwitacji pokazuje nowy wymiar badań naukowych. Astronauci dokumentują swoje otoczenie przez 60 dni, rejestrując różnorodne obiekty. Wyniki pokazują, że stacja kosmiczna jest nie tylko laboratorium naukowym, ale także unikalnym miejscem do studiowania interakcji ludzkich i ich adaptacji do środowiska pozaziemskiego.

Historyczne podejście do badań archeologicznych na Ziemi, które skupia się na badaniu wykopaliska poprzez wyznaczanie kwadratowych obszarów do wykopalisk, jest tu przenoszone na nowy grunt. Współcześni badacze analizują strefy pracy i wypoczynku, zwracając uwagę na to, jak załoga tworzy własne przestrzenie w warunkach braku grawitacji. Przykładowo, jeden z badanych obszarów w modulu Node 2 okazał się głównie przestrzenią magazynową, co podkreśla chaotyczny charakter życia w kosmosie.

Do tej pory ustalono, że konstrukcja ISS, z jej ciasnymi przestrzeniami i ograniczonymi zasobami, wpływa na zachowania astronautów, którzy często wykorzystują publiczne przestrzenie do przechowywania swoich osobistych przedmiotów. Skłonność do gromadzenia takich rzeczy nie tylko odzwierciedla ludzką kreatywność w trudnych warunkach, ale również wskazuje na problemy związane z brakiem prywatności.

Warto zauważyć, że przyszłość Międzynarodowej Stacji Kosmicznej jest niepewna, a planowane zakończenie misji w 2031 roku może stanowić jedyną szansę na zgromadzenie tego typu danych archeologicznych. Inicjatywy takie jak SQuARE pokazują, że archeologia może mieć nowym, przestrzennym wymiarze. W obliczu dążeń do kolonizacji Księżyca i Marsa, badania prowadzone na ISS mogą stać się kluczowe dla zrozumienia, jak będziemy mieszkać i pracować w przyszłych osadach kosmicznych. W miarę jak nauka się rozwija, być może wkrótce będziemy prowadzić wykopaliska na innych ciałach niebieskich – przekształcając archeologię w intergalaktyczną dziedzinę naukową!