Świat

Naukowcy odkrywają, jak zmiany biegu rzek mogą zagrażać milionom ludzi!

2024-09-26

Zespół badawczy kierowany przez Jamesa „Jake’a” Gearona, doktoranta w Katedrze Nauk o Ziemi i Atmosferze na Uniwersytecie Indiana w Bloomington, po raz pierwszy zgłębił warunki, które prowadzą do zmian biegu rzek w wyniku awulsji.

Dzięki zastosowaniu nowoczesnej technologii satelitarnej, zespół mógł lepiej zbadać powody awulsji. Gearon podkreślił: „Pomiar topografii w okolicach rzeki to wyzwanie, głównie z powodu gęstej roślinności.” Odkryli, że lidar, technologia laserowa, potrafi przeniknąć przez zarośla, co pozwala na dokładne pomiary terenu.

Edycja rzeki jest nie tylko fascynującym zjawiskiem geologicznym, ale również problemem, który może przynieść katastrofalne skutki. Jak tłumaczył Edmonds: „Zmiany w biegu rzek są nie tylko główną przyczyną poważnych powodzi w historii, ale także zagrażają milionom ludzi na całym świecie. Zmiany klimatu jeszcze bardziej skomplikowały te kwestie.”

Awulsja ma miejsce, gdy rzeka podnosi się powyżej otaczających terenów, często na skutek nagromadzenia osadów. Kiedy rzeka przestaje płynąć w swoim korycie, może wytyczyć nowy bieg, waląc przez obszary niewłaściwie przygotowane na taką ilość wody. Przykładem może być awulsja rzeki Kosi w Indiach w 2008 roku, która kosztowała życie wielu ludzi i spowodowała ogromne straty materialne.

Naukowcy przebadali dane z 174 przypadków zmian biegów rzek na całym świecie, odkrywając, że większość z tych zdarzeń miała miejsce w pobliżu gór i wybrzeży, gdzie osady gromadzą się znacznie szybciej. Około 74% zbadanych awulsji miało miejsce w takich obszarach, a rola tych czynników jest kluczowa dla zrozumienia ryzyka.

Po przeanalizowaniu danych, zespół stworzył nowy model do mapowania „korytarzy awulsji rzeki” - wskazujących potencjalne nowe ścieżki, jakimi mogą podążać rzeki. To innowacyjne narzędzie ma ogromne znaczenie dla planowania przestrzennego w rejonach ryzykownych, szczególnie w krajach Globalnego Południa, gdzie infrastruktura często nie jest przygotowana na nagłe zmiany.

Eksperci podkreślają, że skutki awulsji mogą być katastrofalne, a nowe dane topograficzne pozwalają na lepsze przewidywanie zagrożeń, co może pomóc uratować życie i zmniejszyć straty gospodarcze w dotkniętych rejonach. W miarę jak zmiany klimatyczne stale wpływają na wzorce pogodowe, zrozumienie i prognozowanie procesów awulsji staje się kluczowe dla bezpieczeństwa ludności na całym świecie.