W obliczu rosnących wyzwań związanych z migracją, polski rząd przygotowuje nowe prawo migracyjne, które ma na celu ochronę kraju i zabezpieczenie porządku publicznego. Wiceminister spraw wewnętrznych Maciej Duszczyk przedstawił projekt, który zakłada czasowe zawieszenie prawa do azylu w przypadkach "poważnego i rzeczywistego zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa lub społeczeństwa".

Rząd, na wniosek szefa MSWiA, będzie mógł wprowadzić rozporządzenie na okres 60 dni, z możliwością przedłużenia go przez Sejm bez ograniczeń. Nowe mechanizmy mają za zadanie odstraszanie migrantów oraz zmniejszenie presji migracyjnej na granicy polsko-białoruskiej.

W projekcie znajdują się również zapisy dotyczące "instrumentalizacji migracji", które wskazują na możliwość stosowania przemocy przez migrantów w stosunku do funkcjonariuszy oraz niszczenia infrastruktury granicznej. Tego typu działania mogłyby doprowadzić do destabilizacji sytuacji w Polsce.

W szczególności wprowadzone zostaną nowe uprawnienia dla szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, który uzyska prawo do pozostawienia wniosku o ochronę międzynarodową bez rozpoznania, jeżeli wniosek został złożony przez osobę zatrzymaną po nielegalnym przekroczeniu granicy. Wyjątki obejmą osoby, które przybyły z kraju, w którym grożą im prześladowania, a także małoletnich bez opieki, kobiety w ciąży oraz osoby wymagające szczególnego traktowania. W prospektywnych planach uwagę zwrócono, że Straż Graniczna nie będzie mogła zastosować wyjątków, jeśli przekroczenie granicy nastąpiło „z użyciem siły i we współdziałaniu z innymi osobami".

Niepokojące statystyki również mobilizują rząd do działania. Od stycznia do listopada 2023 roku Straż Graniczna odnotowała blisko 30 tysięcy prób nielegalnego przekroczenia granicy, co stanowi wzrost w porównaniu z 26 tysiącami przypadków w 2022 roku. Wcześniej, w 2021 roku, liczba prób wyniosła 40 tysięcy.

Plany wprowadzenia nowych przepisów mają realnie ruszyć w marcu 2024 roku, co jest istotne, ponieważ statystyki wskazują na wzrost presji migracyjnej na granicy polsko-białoruskiej na wiosnę, podczas gdy zimą ta presja malała. Te zmiany są kluczowe w kontekście obecnych wyzwań związanych z migracją oraz bezpieczeństwem w Polsce.