Wstęp

Księżyc Io, znany z niezwykłej aktywności wulkanicznej, stał się obiektem badań astronomicznych przez blisko pół wieku. Poza swoją unikalną nazwą, która nawiązuje do kochanki boga Zeusa, Io jest także trzecim co do wielkości księżycem w Układzie Słonecznym. Jego wulkaniczna powierzchnia skrywa wiele tajemnic, które badacze zaczęli rozwiązywać dopiero w ostatnich latach.

Zagadki wulkaniczne Io

Zagadkę dotyczącą intensywnej działalności wulkanicznej Io badano przez aż 44 lata. Niedawno opublikowany artykuł w czasopiśmie „Nature” ujawnia, że na jego powierzchni znajduje się około 400 aktywnych wulkanów, które regularnie erupcją, co przyczynia się do jego wyróżniającej się powłoki.

Historia badań

Pomimo że Księżyc ten był znany Galileuszowi już w XVII wieku, pierwszą aktywność wulkaniczną zaobserwowano dopiero w 1979 roku, podczas misji sondy Voyager 1. Dopiero jednak kolejne badania, w tym pomiary przeprowadzone przez sondę Juno, która zbadała Io na przełomie grudnia 2023 i lutego 2024, pozwoliły na zrozumienie źródeł energii wulkanicznej na tej niezwykłej celestialnej formacji.

Dlaczego Io jest tak aktywne?

Io krąży wokół Jowisza w zaledwie 42,5 godziny, a jego eliptyczna orbita sprawia, że odległość między nimi nieustannie się zmienia. To prowadzi do ciągłego ściskania Księżyca, w wyniku czego w jego wnętrzu generowane jest ogromne ciepło, które topnieje materię od środka. Tak zwane „ogrząnie pływowe” jest zjawiskiem o kluczowym znaczeniu dla wulkanizmu tego księżyca.

Nowe odkrycia

Zaskakujące odkrycia wskazują, że deformacje pływowe oraz źródła lawy mogą być zlokalizowane w znacznie mniejszym obszarze niż wcześniej sądzono. To nie tylko rewolucjonizuje nasze zrozumienie Io, ale także wpływa na badania innych podobnych ciał niebieskich w naszym Układzie Słonecznym oraz egzoplanet.

Misja Juno

Juno zbiera dane nie tylko o Io, lecz także o nieodgadnionych chmurach Jowisza. Kolejny przelot planowany jest 27 grudnia, co wciąż budzi ekscytację wśród astronomów i naukowców. Ta misja rozpoczęła się w sierpniu 2016 roku i trwa już przeszło 13 lat, a zakończenie jej działalności planowane jest na wrzesień 2025 roku, kiedy to Juno wejdzie w atmosferę Jowisza.

Zakończenie

To, co naukowcy odkryją jeszcze podczas misji, może nas zdumieć i otworzyć nowe horyzonty w badaniach kosmosu!

Źródła

Źródło zdjęć: NASA/JPL/DLR Źródło tekstu: NASA