W ubiegłym roku z powodu chorób związanych z AIDS zmarło około 630 tysięcy osób, co stanowi najmniejszą liczbę zgonów od czasu szczytu w 2004 roku, gdy odnotowano 2,1 miliona zgonów. Co więcej, szacuje się, że około 1,3 miliona osób zaraziło się wirusem HIV, co jest najmniejszą liczbą od wybuchu epidemii pod koniec lat 80. XX wieku. Mimo tego, liczba zakażeń wciąż jest ponad trzykrotnie wyższa niż wymaga tego cel ONZ, polegający na wyeliminowaniu AIDS jako zagrożenia dla zdrowia publicznego do 2030 roku.

Spadek zakażeń i zgonów - co jest tego przyczyną?

Obecne wyniki przypisuje się przede wszystkim rozwojowi leczenia antyretrowirusowego, które skutecznie obniża poziom wirusa w organizmach pacjentów. Jednak wciąż jest około 9,3 miliona ludzi na całym świecie żyjących z HIV, którzy nie otrzymują potrzebnej terapii. Warto zaznaczyć, że w 28 krajach odnotowano wzrost liczby nowych zakażeń w minionym roku, mimo globalnych postępów w walce z wirusem.

Raport podkreśla również „bardzo wolny postęp” w zakresie dostępu do profilaktycznego leczenia PrEP, zaledwie 15 proc. potrzebujących korzysta z tej formy ochrony. PrEP to profilaktyka przedekspozycyjna, polegająca na przyjmowaniu leków, które mogą uchronić przed zakażeniem HIV.

Nadal istnieją poważne luki

Postępy, które zostały osiągnięte, wynikają z innowacji biomedycznych i aktywizmu społeczności, jednak pozostają istotne luki w ochronie praw człowieka. Christine Stegling, zastępczyni dyrektora UNAIDS, zwraca uwagę, że niezmienne prawa i praktyki dyskryminujące osoby żyjące z HIV mogą uniemożliwić światu zakończenie epidemii AIDS. Wskazuje się tu na kontrowersyjną ustawę Ugandy, która zakazuje homoseksualizmu, wpływając negatywnie na dostęp do PrEP.

Axel Bautista, aktywista LGBT+ z Meksyku, podkreśla, że w 63 krajach stosunki osób tej samej płci są kryminalizowane, co prowadzi do strachu, prześladowań i dyskryminacji, co w rezultacie negatywnie wpływa na zdrowie publiczne.

Nowy lek - nadzieja w walce z HIV?

Na horyzoncie pojawiła się jednak nowa nadzieja w postaci leku lenakapawir, który w wstępnych badaniach wykazał 100-procentową skuteczność w zapobieganiu zakażeniom HIV. Choć pojawiły się obawy dotyczące wysokiej ceny tego lekarstwa, amerykańska firma farmaceutyczna Gilead ogłosiła niedawno umowy z producentami leków generycznych, co pozwoli na wprowadzenie tańszych wersji leku na rynki krajów o niższych dochodach.

Czy zdołamy zakończyć epidemię AIDS?

W świetle tych informacji utrzymanie obecnych trendów jest kluczowe, ale przy jednoczesnym braku zaawansowanej ochrony praw osób żyjących z HIV, jak i zróżnicowanych mechanizmów wsparcia, wyzwanie to wydaje się być ogromne. Eksperci apelują o globalną mobilizację w walce z tą epidemią, aby realnie zbliżyć się do celu wyeliminowania AIDS do 2030 roku.