Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej, zaskoczyła Polskę propozycją radykalnej reformy, która może zmienić sposób zarządzania funduszami unijnymi. Z informacji, które ujawniła "Rzeczpospolita", wynika, że zamierza ona zastąpić istniejące 530 programów, w tym 398 dotyczących polityki spójności, nowymi, narodowymi programami operacyjnymi. Taki ruch mógłby prowadzić do bezpośredniego przekazywania środków z budżetu UE do rządów państw członkowskich, co rodzi obawy o centralizację oraz potencjalne nadużywanie funduszy w celach politycznych.

Nowy polski komisarz ds. budżetu, Piotr Serafin, stanie przed ogromnym wyzwaniem obrony interesów Polski. Jego kadencja zaczyna się 1 grudnia, a już teraz musi stawić czoła poważnym zastrzeżeniom dotyczącym przekształceń planowanych przez von der Leyen. Wprowadzenie corocznego przeglądu wieloletniego budżetu miałoby na celu zwiększenie elastyczności w alokacji pieniędzy, ale wiele osób obawia się, że może to korzystać na korzyść krajów silniejszych w Unii.

Hanna Zdanowska, prezydent Łodzi i członek Europejskiego Komitetu Regionów, podkreśla, że centralizacja polityki spójności w obecnych czasach może być "groźną pułapką". Lokalni decydenci obawiają się, że odbierając regionom kompetencje w zakresie zarządzania funduszami, dojdzie do osłabienia programów inwestycyjnych, które są kluczowe dla rozwoju lokalnych społeczności.

Niektóre państwa członkowskie, w tym te z silnymi rządami centralnymi, mogą z entuzjazmem przyjąć plan von der Leyen, widząc w nim szansę na większą kontrolę nad funduszami i reformami. Jednak dla krajów o silnym głosie regionalnym, takich jak Polska, Niemcy czy Rumunia, takie zmiany mogą napotkać znaczący opór. Eurodeputowani również mają swoje zdanie na ten temat - wielu z nich domaga się od nowych komisarzy zobowiązań do utrzymania lokalnej polityki spójności i funduszy.

Dodatkowo, von der Leyen planuje wprowadzenie bezpośredniego nadzoru nad projektami budżetowymi, co może drastycznie ograniczyć swobodę działania Piotra Serafina. Projekt budżetu ma być nadzorowany przez nowo utworzony komitet, w skład którego wejdą bliskie współpracownice von der Leyen, co dodatkowo wzbudza kontrowersje i obawy o niezależność polskiego komisarza. Polska, jako jeden z największych beneficjentów unijnych funduszy, stoi przed niecodziennym wyzwaniem.