W Polsce wciąż wiele samorządów zmaga się z problemem wysokich cen energii elektrycznej. Maksymalna cena, ustalona w ramach tzw. tarczy energetycznej, wygasa w tym roku, a wiele gmin jest zobowiązanych do płacenia dostawcom znacznie wyższych stawek, wynikających z korzystania z kontraktów podpisanych w czasach, gdy ceny energii były na rekordowym poziomie.

Do końca I kwartału 2024 roku maksymalna cena za energię wynosiła 693 zł/MWh, a mimo spadku cen energii do poziomu poniżej 500 zł/MWh, część samorządów płaci nadal horrendalne kwoty, sięgające nawet 1200 zł/MWh. Problem ten potwierdza badanie Związku Miast Polskich, które wykazało, że niemal co trzeci samorząd zawarł umowę na dostawę energii po cenach przewyższających ustaloną maksymalną stawkę.

W rezultacie samorządy straciły już miliony złotych. Łódź odnotowała straty rzędu około 1 miliona złotych, podczas gdy Gdynia i Inowrocław miały odpowiednio straty wynoszące 60 i 128 tys. zł. Średnia strat wśród badanych gmin wynosi około 30 tys. zł na styczeń 2025 roku.

Samorządy proponują przedłużenie tarczy energetycznej do końca roku, ale rząd wydaje się sceptyczny. Ministerstwo Klimatu rozważa interwencję ustawową, która mogłaby pozwolić na wyrównanie strat poniesionych przez gminy. Koszt takiej interwencji szacowany jest na około 150 milionów złotych. Jednak Ministerstwo Finansów stoi na stanowisku, że skoro kończy się tarcza, nie ma sensu wdrażać nowego wsparcia, zwłaszcza, że ceny energii spadają.

Samorządowcy są coraz bardziej zniechęceni. Pomimo propozycji renegocjacji umów, wielu z nich pozostaje związanych z kontraktami podpisanymi w czasach, gdy ceny energii były drastycznie wyższe. Jacek Brygman, wójt Cekcyna, podkreśla potrzebę ingerencji państwa w proces renegocjacji umów, na co samorządy nie mają obecnie wpływu.

Niektórzy eksperci wskazują, że istnieją poważne obawy co do przyszłości finansowej samorządów w świetle rosnących wydatków na energię, które w 2022 roku wzrosły o 19,3% r/r. W związku z tym wzrasta presja na rząd, by podjął konkretne kroki w celu wsparcia gmin. Jak pokazują analizy, sytuacja indywidualnych gmin oraz ich zdolność do renegocjacji umów na dostawy energii jest nie tylko pilnym, ale i kluczowym problemem, który wymaga natychmiastowej uwagi władz.