Wielogodzinne siedzenie przy biurku często mylone jest z efektywnością i zaangażowaniem. Jednak badania Uniwersytetu Stanforda ukazują całkowicie inną prawdę. W swoim badaniu "The Productivity of Working Hours" John Pencavel udowodnił, że przekroczenie 50 godzin pracy tygodniowo powoduje dramatyczny spadek produktywności. Po 55 godzinach dodatkowy wysiłek nie przynosi praktycznie żadnych korzyści. To dowód na to, że więcej nie zawsze znaczy lepiej, a często prowadzi to jedynie do większego zmęczenia i zwiększonego ryzyka błędów.

Z danych OECD wynika, że kraje, które pracują krócej - takie jak Niemcy i Dania - mają wyższą produktywność godzinową w porównaniu do państw, gdzie etos pracy opiera się na długości dni pracy. Polska, mimo że znajduje się w czołówce pod względem liczby przepracowanych godzin, wciąż odstaje od skuteczności. Efektywność powinna być głównym wskaźnikiem jakości pracy, a nie liczba godzin spędzonych w biurze.

Zmęczenie ma swoje koszty. I to dosłownie. Raport RAND Europe szacuje, że niedobór snu i chroniczne zmęczenie kosztują amerykańską gospodarkę ponad 400 miliardów dolarów rocznie. To koncentruje uwagę na obniżonej koncentracji, wolniejszym tempie pracy, wyższej liczbie błędów oraz spadku zaangażowania i absencji. Długofalowe konsekwencje mogą prowadzić do wypalenia zawodowego, które jest coraz częściej postrzegane jako ogólnoświatowe zagrożenie.

Innowacyjne eksperymenty na rzecz efektywności

W Polsce idea skracania czasu pracy jest jeszcze w fazie postulatu, jednak w innych krajach przeprowadzono już pilotażowe programy w tym zakresie.

W Wielkiej Brytanii test czterodniowego tygodnia pracy objął 61 firm i niemal 3000 pracowników. Po pół roku testów nastąpiła niespodziewana rewolucja - produktywność wcale nie spadła, a w wielu przypadkach wręcz wzrosła! Co więcej, liczba nieobecności zmniejszyła się o ponad połowę, a wypalenie zawodowe spadło o 71%. Pracownicy zgłaszali również poprawę jakości snu oraz relacji w życiu osobistym, a 92% firm zdecydowało się kontynuować czterodniowy tydzień pracy.

Podobne rezultaty z testów w Islandii pokazują, że krótszy tydzień pracy to „przytłaczający sukces”, który przyniósł korzyści dla zdrowia psychicznego pracowników i między innymi wpływał na ich większą efektywność. W Japonii Microsoft również ich eksperyment zdał egzamin, dokumentując wzrost produktywności o 40% po wprowadzeniu czterodniowego tygodnia pracy.

Ważnym odkryciem wspólnym dla tych inicjatyw jest przewartościowanie czasu pracy; firmy zaczęły skupiać się na efektach, a nie czasochłonnych obowiązkach.

Czy mniej znaczy więcej? Tylko jeśli umiesz pracować

Skrócenie tygodnia pracy nie jest rozwiązaniem dla wszystkich problemów. Jeśli rezygnujemy z piątkowych spotkań, ale pozostałe dni wypełniamy chaotycznymi zadaniami i przeskakiwaniem między komunikatorami, efektywności nie przybędzie. Dlatego eksperci rekomendują, aby skupić się nie tylko na ilości dni roboczych, ale przede wszystkim na jakości wykonywanej pracy.

Cal Newport, profesor informatyki i autor „Deep Work”, podkreśla, iż to nie multitasking przynosi wartość, lecz zdolność do głębokiej koncentracji - umiejętności skupienia się na jednym zadaniu przez dłuższy czas. Niestety, przeciętny pracownik potrafi skupić się maksymalnie przez dziesięć minut bez przerwy, co prowadzi do ogromnych strat w produktywności.

Greg McKeown w książce „Esencjalista” argumentuje, że kluczem nie jest dyscyplina czasu, ale dyscyplina wyboru, co oznacza świadome ograniczenie się do działań, które naprawdę mają znaczenie. Zamiast próbować zrobić wszystko, warto skupić się na tym, co jest naprawdę istotne.

W Polsce temat efektywności pracy zaczyna również być zauważany; Radosław Kotarski w swojej książce „Inaczej” udowadnia, że nie opłaca się, a wręcz nie jest konieczne, by dobra praca była obciążona ciężką i żmudną rutyną. Porusza on konkretne metody lepszej organizacji i regeneracji.

Technologia jako klucz do efektywności

Z raportu Światowego Forum Ekonomicznego wynika, że technologie związane ze sztuczną inteligencją, automatyzacją oraz systemami autonomicznymi będą miały kluczowy wpływ na przyszłość pracy. Przewiduje się, że do 2030 roku udział pracy wykonywanej przez ludzi spadnie z 47% do 34%, podczas gdy udział maszyn wzrośnie z 22% do 33%. To oznacza przełomowe zmiany w zatrudnieniu.

Eksperymenty wykazują, że skracanie czasu pracy nie jest już tylko teoretycznym pomysłem - staje się mądrym kierunkiem rozwoju. Jednak samo skrócenie tygodnia pracy, bez zmiany podejścia do wykonywanych obowiązków, będzie jedynie kosmetyczną zmianą.

Kluczowym będzie nauczenie się innego stylu pracy - skoncentrowania się na efektywności pracy, lepszym zarządzaniu czasem oraz szacunku dla czasu swojego i innych. Jeśli potraktujemy te zmiany jako impuls do przewartościowania systemu pracy, możemy osiągnąć znacznie więcej, niż nam się wydaje.