W III kwartale 2023 roku Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) zablokowała 464 rachunki bankowe należące do 130 podmiotów. W analogicznym okresie 2024 roku liczba ta spadła do 299 zablokowanych rachunków, związanych z 85 podmiotami kwalifikowanymi. Łączna wartość zablokowanych środków zmniejszyła się z 38,5 mln zł do 23,87 mln zł.

Blokady realizowane są w ramach Systemu Teleinformatycznego Krajowej Izby Rozliczeniowej (STIR), który służy jako narzędzie do zapobiegania wyłudzeniom skarbowym poprzez nadzór nad transakcjami finansowymi podmiotów uznawanych za kwalifikowane. Warto zaznaczyć, że do grupy tych podmiotów nie zalicza się osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Blokady te są w głównej mierze inicjowane przez szefa KAS oraz uprawnionych naczelnicy urzędów celno-skarbowych.

Ministerstwo Finansów tłumaczy, że zmniejszenie liczby blokad jest zjawiskiem normalnym, gdyż same blokady są stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieje podejrzenie wykorzystywania sektora finansowego do wyłudzeń.

Eksperci podatkowi zauważają, że wiele czynników może wpływać na spadek liczby blokad. Jacek Aninowski, dyrektor w Instytucie Studiów Podatkowych, wskazuje na zmniejszenie liczby firm zaangażowanych w proceder karuzel podatkowych. Możliwe, że oszuści nauczyli się jak omijać algorytmy STIR, co zwiększa trudności w identyfikacji ich działań.

Inny ekspert, Gerard Dźwigala, zaznacza, że zasady działania algorytmu są niejawne, co utrudnia analizę skuteczności ich pracy. Podaje, że każdy przypadek zajęcia rachunku może być determinowany przez kilka znaczących operacji, co może zniekształcać obraz uzyskiwanych danych.

W dalszej części analizy zauważono, że kadra odpowiedzialna za obsługę STIR mogła zdobyć większą wiedzę oraz doświadczenie, co wpływa na skuteczność wykorzystywania systemu. Mimo to istnieją obawy, że większa łagodność podejścia skarbówki może skutkować rosnącą luką VAT, z której mogą korzystać zarówno przedsiębiorcy, jak i przestępcy podatkowi.

Nieoficjalne informacje sugerują, że w skarbówce panuje atmosfera większej tolerancji wobec przedsiębiorców, co może stwarzać przestrzeń dla działań wyłudzających VAT. Zmiany te wzbudzają niepokój u ekspertów, którzy wskazują, że nadchodzące miesiące mogą weryfikować skuteczność aktualnych strategii walki z oszustwami podatkowymi.