Inflacja w Polsce pozostaje nieubłagana, a najnowsze dane o sprzedaży detalicznej za luty 2025 roku przyniosły spore rozczarowanie. Główny Urząd Statystyczny (GUS) poinformował, że sprzedaż detaliczna w cenach stałych spadła o 0,5% w porównaniu do lutego 2024 roku. Polska instytucja analityczna, Polski Instytut Ekonomiczny (PIE), zwraca uwagę na istotne zmiany w strukturze koszyka inflacyjnego.

Rewizja koszyka inflacji to niezbędny krok

W marcu 2025 roku GUS ogłosił aktualizację struktury koszyka inflacyjnego. Choć mogłoby się wydawać, że nie jest to temat bezpośrednio związany z codziennym życiem Polaków, to rewizja ta ma znaczący wpływ na obliczenia dotyczące wskaźnika inflacji. Nowy koszyk został już wykorzystany do skorygowania odczytu inflacji za styczeń, co podkreśla coroczną rutynę, na której oparty jest koszyk, bazujący na przeciętnych wydatkach gospodarstw domowych z poprzedniego roku.

Eksperci z PIE, Sebastian Sajnóg i Piotr Kamiński, wskazują, że tegoroczna zmiana miała znaczący wpływ na szacunki wskaźnika CPI, obniżając inflację za styczeń o 0,4 punktu procentowego. Według nich jest to największa taka rewizja od dwóch dekad. Zazwyczaj zmiany w wagach koszyka prowadziły do obniżenia lub braku zmian w inflacji, a jedynie w 2022 roku rewizja spowodowała wzrost inflacji.

Struktura koszyka powrotem do przedpandemicznych czasów?

Ciekawym aspektem jest to, że obecna struktura koszyka inflacji zaczyna przypominać tę sprzed pandemii COVID-19. Lockdowny miały poważny wpływ na nawyki zakupowe Polaków, co doprowadziło do znacznych spadków wydatków w kategorii usług oraz wzrostu wydatków na żywność. W ostatnich latach klienci zaczynają na nowo inwestować w usługi, rekreację i transport. W tej rewizji koszyka największe wzrosty odnotowały te kategorie - transport wzrósł o 1,8 pkt. proc., a rekreacja i kultura o 0,8 pkt. proc. Natomiast udział żywności i napojów bezalkoholowych zmniejszył się do 25,9 proc., co oznacza spadek o 1,8 pkt. proc. w porównaniu z 2023 rokiem.

Polska w kontekście wydatków w UE

W 2024 roku ekonomiści zwracają uwagę nie tylko na inflację, ale także na zmiany w naszych wydatkach. Mimo spadku wydatków na żywność, Polska wciąż przeznacza na nie znaczną część swojego budżetu, osiągając 19% wydatków gospodarstw domowych. To wciąż więcej niż średnia UE wynosząca 16,4%. W kontekście porównań, w Niemczech i Austrii wydatki na żywność wynoszą odpowiednio 13% i 12,1%. Najwięcej na żywność wydają natomiast Rumuni, osiągając 28,3% swoich wydatków, co może świadczyć o różnych poziomach zamożności w tych krajach.

W obliczu ciągłych zmian w strukturze wydatków gospodarstw domowych, GUS i PIE podkreślają znaczenie dostosowywania danych do rzeczywistych wydatków Polaków, co pozwala na lepsze zarządzanie oraz prognozowanie przyszłych trendów gospodarczych. Jakie będą następne kroki w walce z inflacją? Czy Polacy w końcu odetchną z ulgą? O tym zapewne będziemy informować na bieżąco!