Polska znalazła się w procedurze nadmiernego deficytu (EDP) w lipcu tego roku, co jest już trzecim podejściem do wyjścia z tego mechanizmu. W wcześniejszych latach, Polska borykała się z nadmiernym deficytem w latach 2004-2008 oraz 2009-2015. Procedura EDP jest aktywowana, gdy deficyt budżetowy przekracza 3% PKB lub dług publiczny osiąga poziom powyżej 60% PKB.

Rząd opracował plan budżetowo-strukturalny, który musi być zatwierdzony przez Brukselę w najbliższych miesiącach. Plan ten składa się z dwóch kluczowych części. Pierwsza dotyczy budżetu, w której rząd ma przedstawić strategię likwidacji nadmiernego deficytu do roku 2028, w zgodzie z przepisami Unii Europejskiej.

Druga część planu koncentruje się na reformach strukturalnych, które rząd powinien wprowadzić w odpowiedzi na zalecenia Rady Unii Europejskiej oraz w celu realizacji wspólnych priorytetów UE. Rząd zapowiada, że plan inwestycji oraz reform będzie obejmował kluczowe sektory, w tym zdrowie, edukację oraz infrastrukturę.

Ministerstwo Finansów przewiduje, że redukcja deficytu sektora rządowego i samorządowego będzie postępować w następujących tempach: - 5,7% w 2024 r. - 5,5% w 2025 r. - 4,5% w 2026 r. - 3,7% w 2027 r. - 2,9% w 2028 r.

Osiągnięcie poziomu deficytu poniżej 3% ma umożliwić zniesienie przez Komisję Europejską procedury EDP wobec Polski. Jednak z niepokojem należy zauważyć, że według prognoz dług publiczny ma przekroczyć 60% PKB już w 2026 roku, co jest krytycznym progiem ostrożnościowym zapisanym w polskiej konstytucji. Mimo to od roku 2030 dług powinien zacząć spadać do bezpiecznego poziomu, co ma być niezależne od przyjętego scenariusza.

Powody trudności sytuacji budżetowej są złożone, jednak największy wpływ mają wydatki na obronność oraz inne wydatki publiczne. Specjaliści wskazują, że rząd musi podjąć skuteczne reformy, aby uniknąć dalszego pogarszania się sytuacji. Czy plany rządu na odchudzenie budżetu przyniosą rezultaty? To pytanie pozostaje otwarte.