Co to jest ultraprzetworzona żywność?

Termin "żywność ultraprzetworzona" został wprowadzony przez prof. Carlosa Monteiro z Uniwersytetu São Paulo. Opracował on klasyfikację Nova, która uwzględnia poziom przetworzenia jedzenia. Produkty ultraprzetworzone (ang. UPF - Ultra-Processed Foods) to takie, które przechodziły intensywne procesy przemysłowe, a ich skład często zawiera sztuczne substancje chemiczne oraz dodatki, które nie występują w naturalnej żywności. Zazwyczaj są to produkty gotowe do spożycia lub wymagające minimalnej obróbki. Badania wykazują, że ten rodzaj jedzenia negatywnie wpływa zarówno na zdrowie fizyczne, jak i psychiczne, przyczyniając się do depresji, problemów ze snem i trudności w koncentracji.

Spożywanie ultraprzetworzonej żywności zwiększa ryzyko wielu chorób, w tym nowotworów, otyłości i cukrzycy.

Zaskakujące wyniki badań

Zespół badaczy z Imperial College London, Uniwersytetu São Paulo oraz Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem przeanalizował dane od 200 tysięcy Brytyjczyków z bazy UK Biobank. Oczekiwano, że dieta wegetariańska, bogata w warzywa, owoce i orzechy, okaże się znacznie zdrowsza od mięsnej. Wyniki jednak zaskoczyły naukowców – wegetarianie częściej niż mięsożercy spożywali żywność ultraprzetworzoną, w tym gotowe posiłki, batoniki i makarony błyskawiczne.

Dlaczego to ma znaczenie? Produkty UPF obfitują w sztuczne dodatki, sól, cukier i tłuszcze nasycone, a ich nadmiar prowadzi do wielu problemów zdrowotnych. Badania pokazują, że korzyści zdrowotne płynące z rezygnacji z czerwonego mięsa mogą być niwelowane przez negatywne skutki wysokiego spożycia żywności ultraprzetworzonej.

Wielką pułapką są gotowe produkty wegetariańskie, często imitujące potrawy mięsne. Choć mają one roślinne składniki, są przetworzone w stopniu, który odbiera im wartości odżywcze.

Ultraprzetworzona żywność jest szczególnie popularna w krajach rozwiniętych, takich jak Wielka Brytania, ze względu na niską cenę i powszechną dostępność. To zjawisko zaczyna być zauważalne również w Polsce, gdzie rośnie liczba konsumentów wybierających gotowe dania wegetariańskie.

Jak zbudować zdrową dietę roślinną?

Kluczem do zdrowej diety wegetariańskiej jest świadome wybieranie produktów i unikanie ultraprzetworzanej żywności. Należy stawiać na lokalne, sezonowe składniki oraz zwiększyć spożycie nieprzetworzonych warzyw, owoców, orzechów i strączków. Zamiast sięgać po gotowe "wege burgery", lepiej przygotowywać potrawy od podstaw, korzystając z świeżych produktów.

W obliczu rosnącego zainteresowania zdrowym odżywianiem, naukowcy, tacy jak prof. Monteiro, postulują o wprowadzenie ostrzeżeń na opakowaniach ultraprzetworzonej żywności, co mogłoby zwiększyć świadomość konsumentów i zachęcić ich do lepszych wyborów dietetycznych.

Podsumowanie

Wprowadzenie diety wegetariańskiej nie gwarantuje zdrowia, jeśli opiera się na nieodpowiednich produktach. Ważne jest, aby zrozumieć, co ląduje na naszych talerzach i dokonywać świadomych wyborów dotyczących żywności. Rezygnacja z czerwonego mięsa to krok w dobrą stronę, ale ostateczny wpływ diety na zdrowie zależy od tego, czym je zastąpimy.